نگاره " عشق " و انگاره های بلاغی متون حکمی عرفانی

اگر " عشق " را سرآمد مفاهیم خیال انگیز در ساختن و پرداختن آرایه های ادبی بدانیم و از دیگر سو به عرفان به عنوان عرصه متعالی عشق و حقیقت بنگریم و حکمت را به عنوان خرد، حاکم بر هر دو، در می یابیم که مفاهیم عاشقانه درهر کدام از این سه ساحت در بلاغت و اثرگذاری تعلیمی بر انسان چه نقش حیاتی و غیرقابل انکاری دارند. از طرفی علاوه بر آنکه مبانی عرفانی و حکمی را باید در متون و اشعار عرفانی جستجو کرد و انتظار می رود که دریافت حقایق عارفانه و حکمت آمیز در چنین متونی یافت شود، اما بسیاری از متون و اشعار حکمی نیز حاوی مبانی عاشقانه اند؛ چنانکه توصیفات بی مانندی درعشق و احساس حاصل از آن را می بینیم که همان مبانی را با داستانی دیگر بیان می کنند و در پاره ای از ابیات در شرح حال عشق به ابیاتی می رسیم که گویا مفاهیم عرفانی را درکسوتی عاشقانه عرضه می نمایند. این پژوهش به دنبال رهیافت بلاغی از انگاره های هنری آن متون است و بر این باور است که سویه ی"عشق "، کنش متن های حکمی و عرفانی را به سمت مبانی تعلیمی، سامان می دهد.

Keywords:

عشق , عرفان , حکمت , سمبولیسم , خرد تعلیمی