اساسی ترین چالش های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با آمریکا

وقوع انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷ شمسی ضربه ای سهمگین بر روابط ایران و آمریکا و موقعیت آمریکا در منطقه و حتی در سطح جهان بود. و این هدفی بود که رهبران انقلاب و مردم ایران خواستار تحقق آن بودند. گروگان گیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران، اولین و مهم ترین حادثه و رویارویی جدی ایران و آمریکا در سال های اولیه پیروزی انقلاب به حساب می آید. سقوط رژیم دست نشانده از یکسو و حادثه گروگان گیری از سوی دیگر، پرستیژ بین المللی آمریکا را بشدت خدشه دار ساخت. و موجب چالش های متعددی در روابط دو کشور گردید. در این نوشتار ابتدا مروری اجمالی بر چالش های مهم دو کشور از آغاز انقلاب اسلامی تا حال حاضر داشته ایم. از اولین چالش یعنی پذیرفته شدن محمدرضا شاه پهلوی و طراحی کودتاهای مختلف توسط آمریکا و اشغال سفارت (لانه جاسوسی) آن کشور به دست مردم انقلابی گرفته تا حضور غیرقانونی نظامی در خلیج فارس و ایجاد جنگ های روانی و تبلیغاتی و خروج از برجام بحث شده است. سپس به اساسی ترین و تاثیرگذارترین چالش های دو کشور، یعنی ابتدا به شکسته شدن هیمنه و قدرت منطقه ای و حتی بین المللی آمریکا پرداخته ایم که بر اثر سرنگونی رژیم دست نشانده پهلوی و اشغال لانه جاسوسی و شکست پنجه آمریکاییان در طبس و عوامل دیگر به وجود آمد. فرهنگ و ایدئولوژی های سیاسی متفاوت، بدین معنا که ایدئولوژی امپریالیستی آمریکا برخلاف ایدئولوژی سیاسی اسلام و ج.ا.ا بر تعرض و مداخله گرایی و نادیده گرفتن حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها و نیز آزادی منفی و برتری فرد و منافع فردی در برابر جامعه و منافع عمومی استوار است. ماهیت استکباری، سلطه جویی و تمامیت خواه سیاست خارجی آمریکا، با آنکه این متغیر مهم همانند رژیم اشغالگر صهیونیستی، در اصل از ایدئولوژی امپریالیستی آمریکا ناشی می شود ولی بنا به اهمیتی که دارد، به صورت جداگانه بررسی گردیده است. سه موقعیت برتر جغرافیایی ایران یعنی، موقعیت بری، بحری و گذرگاهی و همچنین منابع طبیعی فراوان و ارزان ق یمت، بازار بزرگ مصرفی و غیره باعث علایق کشورها و قدرت های صنعتی غرب به ویژه ایالات متحده به این سرزمین برخوردار از مواهب الهی شده و چالش های فراوانی هم به وجود آورده است. نهایتا اینکه موجودیت نامشروع و ظالمانه رژیم غاصب صهیونیستی، علاوه بر ایجاد چالش میان ایران و رژیم صهیونیستی، به واگرایی و ضدیت روزافزون آمریکا با ایران نیز منتهی شده است. از این رو روابط ایران و آمریکا را به میزان قابل ملاحظه ای باید ذیل نقش اسراییل غاصب مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

Keywords:

چالش , سیاست خارجی , ایدئولوژی اسلامی , ایدئولوژی لیبرالیستی , ژئوپلیتیک , خاورمیانه , صهیونیزم