بررسی لحن روایت در داراب نامه بیغمی؛ با رویکرد به نظریه ژرار ژنت (نمونه موردی: داستان فیروزشاه در میان پری زادان و جنیان)

ژرار ژنت در عرصه روایت ­شناسی نوآوری­ هایی داشته که تفکیک دو مقوله وجه و لحن از آن جمله بوده است. تاکید بر وجه و لحن یک اثر داستانی، جنبه­ های جدیدی از آن را هویدا می­کند و شاخصه ­ای برای سنجش کیفیت آثار ادبی به شمار می ­رود. در گستره ادب فارسی، آثار روایی منثور بسیاری خلق شده­اند که داراب­نامه بیغمی یکی از آنها است. نویسنده در اثر خود، با کاربست تکنیک­های متنوع روایی، موفق به خلق اثری برجسته شده است. این ویژگی در داستان فیروزشاه در میان پری­زادان و جنیان نمود ویژه­ تری دارد. بررسی داستان مذکور با استناد به منابع کتابخانه ­ای و روش توصیفی- تحلیلی و کاربست آراء ژنت نشان می ­دهد که بیغمی در عرصه روایت تنها به ظرفیت ­های دانای کل بسنده نکرده، با دخالت دادن شخصیت­ها در فرآیند روایتگری، بر ابعاد عینی و ملموس اثر خود افزوده است. همچنین، برقراری دیالوگ­های متعدد به جای توجه به مونولوگ، با استفاده از کانون روایت دوم شخص میسر شده است که آثار مطلوبی در فرآیند ارتباط­ گیری مخاطب با متن تولیدی داشته است. استفاده از شیوه ذهنی در سطحی محدود نشان از آن دارد که شخصیت­های حاضر در داستان، بیش از آنکه درون­گرا و منفعل باشند، برون­گرا و پویا هستند. در مجموع، لحن روایت در داستان مذکور، ضمن اینکه انسان انگاری شخصیت­ های داستان را میسر کرده، بستری مناسب برای خوانش­های گوناگون از روایت­ها فراهم کرده ­است.

Keywords:

بیغمی , داراب نامه , ژنت , روایت , لحن