مطالعه خصوصیات گلدهی و گرده افشانی در ارقام و نژادگان های بومی زیتون ایران

زیتون (Olea europaea L.) یک گونه مهم باغبانی برای تولید روغن محسوب می شود. این پژوهش به منظور ارزیابی خصوصیات گلدهی بیش از ۹۰ نژادگان و رقم، به مدت دو سال (۱۳۹۰-۱۳۹۱) در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم اجرا شد. صفات مورد بررسی شامل زمان باز شدن گل ها، تعداد گل در گل آذین، درصد گل های کامل، میزان تشکیل میوه در خود گرده افشانی و گرده افشانی آزاد و قدرت جوانه زنی دانه گرده بود. نتایج نشان داد زودترین زمان آغاز باز شدن گل ها مربوط به نژادگان های Qg۱۳، Qg۲۸ و رقم کرونیکی و دیرترین زمان آن مربوط به نژادگان بش بود. فاصله زمانی شروع شکوفایی گل ها بین اولین و آخرین نژادگان به مدت ۱۸روز و میانگین تعداد گل در گل آذین، ۵۲/۲۰ گل بود. درصد گل کامل در بین ارقام و نژادگان ها از ۷/۰% تا ۹/۵۰% متغیر بود. همچنین اثر جهت سایه سار درخت بر تعداد گل در گل آذین و درصد گل کامل، معنی دار بود. بیشتر ارقام و نژادگان ها خودسازگاری بالایی در خودگرده افشانی داشتند و فقط ۱۲% از آنها خودناسازگار بودند. در گرده افشانی آزاد کم ترین تشکیل میوه نهائی مربوط به نژادگان Tmo۱ با ۰۹/۰% و بیش ترین آن مربوط به آربکین با ۴%  نسبت به کل گل ها بود. بیش ترین درصد جوانه زنی دانه گرده با ۸۸% در نژادگان های Qg۱۸ و D۱ و کم ترین مقدار در نژادگان Tmo۱ با ۸/۴% بود. نژادگان Tmo۱ دارای گل های غیر طبیعی و با پرچم های بدون میله و با بساک های به هم چسبیده بود.

Keywords:

Olive , flowering , fruit set , pollination , self- incompatibility , زیتون , گلدهی , تشکیل میوه , گرده افشانی , خودناسازگاری