روابط تجاری و بازرگانی صفویه با عثمانی در دوران شاه عباس

این موضوع ممکن بود طلیعه روابط تجاری پربارتر و رونق گرفتن بازرگانی بین دو دولت تلقی شود و تاحدودی این اتفاق در شرفوقوع بود؛ اما بروز ضعف در دولت صفویه، درگیری های دایمی عثمانی در اروپا و البته ورود و نفوذ استعمارگران اروپایی به حوزه نفوذسنتی ایران و عثمانی تمام مناسبات و ازجمله تجارت و بازرگانی را تحت تاثیر قرار داد. در مقاله حاضر، نگارنده برآن است که درخلال بررسی اجمالی روابط سیاسی ایران و عثمانی در دوران پس از شاه عباس اول، نقش عوامل و روابط تجاری را در مناسبات ایندو کشور تحلیل و ارزیابی کند. شاه سلیمان در حین رد پیشنهاد، به سفرای اعزامی تاکید کرد تنها در صورتی برای تصرف بغداد بهاقدام نظامی علیه عثمانی متوسل خواهد شد که دو دولت روسیه و لهستان به طور واقعی درگیر جنگ با عثمانی شوند؛ همچنیناشاره کرد این دو کشور باید شاه ایران را متقاعد و مطمئن کنند که بدون جلب نظر و به صورت یکجانبه با عثمانی وارد مذاکراتصلح نخواهند شد. نتیجه باتوجه به مطالعه های انجام گرفته در ارتباط با نقش عوامل و شاخصه های تجاری در مناسبات ایران وعثمانی، به این نتیجه می رسیم که جنگ های مداوم صفویان و عثمانی در نیمه اول حاکمیت صفویان، چالشی جدی در تبادلاتبازرگانی دو کشور ایجاد کرد و روابط رسمی را تا آستانه قطع کامل پیش برد؛ بااین حال با امضای صلحنامه ذهاب جنگ هایویران کننده نظامی برای مدتی طولانی متوقف شد و تجارت تاحد مطلوبی تسهیل شد. این رخدادهای نامیمون و تلاش بازرگانانایرانی برای استفاده از مسیر روسیه، تجارت ایران و عثمانی را به ضعیف ترین حد خود و در مقیاس روابط سنتی مرزنشینان کاهشمی داد.

Keywords:

بازرگانی , تجاری , شاه عباس , صفوی