ارزیابی مقاومت ارقام رایج کشت گلخانه ای گوجه فرنگی در استان آذربایجانشرقی به بیماری پژمردگی فوزاریومی و بررسی امکان کنترل زیستی این بیماری

پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه فرنگی ناشی از قارچ oxysporum Fusarium با دو فرم مخصوص F. o. f. sp. lycopersici و F. o. f. sp. radicis – lycopersici از مهم­ترین بیماریهای این گیاه می باشد. به کارگیری ارقام مقاوم و رعایت تناوب چند ساله از روش های کنترل این بیماری می باشد. از سویی استراتژی کنترل زیستی این بیماری  با استفاده از میکروارگانیسم های آنتاگونیست نیز توسط محققین به کار رفته است. در این پژوهش میزان مقاومت ارقام رایج  کشت گوجه فرنگی در گلخانه های استان آذربایجان شرقی شامل سه رقم ارگون، دانفیلد و کلوز،در مقابل دو جدایه مرجع Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici (۰۰۴) و Fusarium oxysporum f. sp. radicis – lycopersici (C۱۴۲) و یک جدایه محلی Fusarium oxysporum مورد بررسی قرار گرفت. همچنین واکنش ارقام با محاسبه درصد علایم بیماری ونیز ارزیابی متغیرهائی مانند وزن تر و خشک اندام­های هوائی، وزن تر و خشک ریشه ها و ارتفاع بوته ها ارزیابی شد.  بر این اساس رقم دانفیلد به عنوان حساسترین رقم و جدایه F. o. f. sp. radicis – lycopersici به عنوان بیماریزاترین جدایه مشخص شد. در مرحله بعد کنترل زیستی بیماری با به­کارگیری حساس ترین رقم و بیماری­زاترین جدایه در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای با استفاده از میکروارگانیسم های قارچی و باکتریائی انجام گرفت. میکروارگانیسم های قارچی و باکتریائی به کار گرفته شده در این تحقیق شامل دو جدایه از قارچ T۲۲ Trichoderma harzianum و یک جدایه از باکتری Pseudomonas fluorescens بودند. نتایج بررسی اثر آنتاگونیستی با استفاده از روش کشت متقابل نشان داد که کاربرد جدایهT۲۲  تهیه شده از موسسه تحقیقات گیاهپزشکی ایران و T۲۲ جدا شده از محصول تجاری تریانوم – پی و باکتری Pseudomonas fluorescens به  ترتیب ۴۲/۴۸ و ۲۱/۴۱ و ۰۸/۳۳ درصد ، رشد قارچ بیمارگر را در مقایسه با شاهد کاهش می دهند. در بررسی های گلخانه ای نیز استفاده از جدایه های T. harzianum  در مقایسه با شاهد بیشترین اثرات کنترلی را در سطح احتمال ۱ و ۵ درصد نشان دادند، به طوری که این جدایه ها باعث شدند کمترین کاهش وزن تر و خشک اندام های هوائی و ریشه های بوته های گوجه فرنگی آلوده به بیماری پژمردگی فوزاریومی نسبت به شاهد اتفاق افتد.

Keywords:

: پوسیدگی طوقه و ریشه , کنترل بیولوژیک , گوجه فرنگی Pseudomonas fluorescens و Trichoderma