تجزیه به مولفه های اصلی و تعیین روابط بین صفات ژنوتیپ های بومی سنجد استان کرمان
Publish place: Environmental Sciences، Vol: 21، Issue: 1
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 144
This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_SCJS-21-1_008
تاریخ نمایه سازی: 2 مرداد 1402
Abstract:
سابقه و هدف: سنجد در سطح وسیعی در ایران کاشته می شوند و در عین حال رویشگاه های طبیعی محدودی نیز از گونه های آن دیده می شود. درخت سنجد در انواع مختلف خاک ها و شرایط رطوبتی یافت می شود اما ترجیحا در دشت های سیلابی و مناطق ساحلی مرطوب رشد بهتری دارد. سنجد به عنوان یکی از محصولات مهم استان کرمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. سطح زیر کشت و میزان تولید سنجد در استان کرمان به ترتیب ۳۰۹ هکتار و ۱۱۰۰ تن می باشد. در این استان، درختان بومی به دلیل خوش خوراکی میوه هایشان، عمدتا در امتداد نهرها و حاشیه مزارع کاشته می شوند. با وجود چنین تنوع گسترده و با وجود پتانسیل زیاد برای تولید و صادرات این محصول داروئی و غذایی با ارزش به بازارهای جهانی، اطلاعات کمتری از تعداد گونه ها و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های بومی در دسترس است. این مطالعه به عنوان یک بررسی مقدماتی، بیانگر وجود میزان تنوع مورفولوژیکی بالایی در ژنوتیپ های سنجد بومی استان بود که اهمیت استفاده از آنها را در برنامه های به نژادی بعدی آشکار می سازد. مواد و روش ها: در این تحقیق، شش صفت کیفی شامل شکل میوه، عطر و طعم میوه، رنگ پوست میوه، تاریخ رسیدن میوه، تاریخ گلدهی و شکل برگ و چهارده صفت کمی شامل طول پهنک، عرض پهنک، طول دمبرگ، عرض دمبرگ، طول خار، عرض خار، طول میوه، عرض میوه، طول بذر، عرض بذر، طول دم میوه، عرض دم میوه، وزن میوه و وزن بذر بین ۲۲ ژنوتیپ بومی سنجد از مناطق سیرجان، بردسیر و کرمان مطالعه گردید.نتایج و بحث: نتایج وجود تنوع زیادی بین صفات ژنوتیپ ها را نشان داد. میانگین طول میوه ۸۷/۱ سانتیمتر، قطر میوه ۱۲/۱ سانتیمتر، وزن میوه ۴۹/۱ گرم، وزن بذر ۵۲/۰ گرم، طول برگ ۲۷/۴ سانتیمتر و عرض برگ ۴۸/۲ سانتیمتر مشاهده شد. بیشترین وزن میوه و کیفیت و عطر و طعم میوه در ژنوتیپ شماره (۴) محمودآباد سیرجان گزارش گردید. بیشترین ضریب همبستگی مثبت در سطح احتمالی (p<۰.۰۱) بهترتیب بین طول دمبرگ و طول خار (۶۶۹/۰= r)، طول دمبرگ و طول دم میوه (۶۰۱/۰= r) و طول میوه و قطر میوه (۵۸۴/۰= r) مشاهده گردید. تجزیه به مولفه های اصلی در صفات کیفی نشان داد که دو مولفه اول در برگیرنده ۶۲% کل تغییرات بودند. در صفات کمی، ۵ مولفه اول ۷۴/۷۷ % کل تغییرات را شامل شدند. بر اساس دندروگرام اسکترپلات صفات کمی و کیفی، کل ژنوتیپ ها به ۳ گروه مجزا تقسیم شدند. در تحقیق حاضر، دسته بندی توده ها بر مبنی صفات کمی از پراکنش جغرافیائی آن ها تبعیت نمی کرد.نتیجه گیری: بیشترین وزن میوه در ژنوتیپ محمودآباد سیرجان که یک منطقه گرمسیری است، تعلق داشت و دارای طعم شیرین و عطر خوبی بود. بیشترین مقادیر همبستگی صفات در مولفه اول بین صفات تاریخ گلدهی، شکل برگ، ابعاد برگ، میوه و بذر و همچنین وزن بذر مشاهده گردید. وجود صفات برگی برتر و برنامه های اصلاحی بعدی بر روی آنها می تواند دامنه استفاده از سنجد را از حالت صرفا میوهای گسترش دهد. شرایط محیطی و قرار گرفتن در ارتفاع مختلف از سطح دریا، نقش چندانی در خوشه بندی ژنوتیپ ها نداشت.
Keywords:
Authors
جواد فرخی تولیر
بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرمان، ایران
محمد عابدینی اسفهلانی
بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، سمنان، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :