بررسی جایگاه اخلاق در آزادی های اجتماعی

با توجه به اهمیت مفهوم آزادی و مفهوم اخلاق و نیازمندی آدمی و جامعه به هر دو مقوله ، نوشته حاضر نسبت و رابطه مفاهیم مذکور را با یکدیگر می کاود. پرسش اساسی مقاله این است که آیا اخلاق ، انسان را به آزادی رهنمون می شود و یا اینکه از آزادی می توان پلی به اخلاق زد و جامعه ای اخلاقی را بنیان نهاد؟ مدعای نگارنده در بحث حاضر، اولویت و تقدم آزادی بر اخلاق و تاخر اخلاق بر آزادی است . در واقع ، تحقق آزادی و به ویژه آزادیسیاسی ، شرط ضروری و اساسی اخلاق در سطوح فردی و اجتماعی و سیاسی است . این اولویت و تقدم ، یک تقدم رتبی و زمانی است . پژوهنده سعی دارد در این مقاله به بررسی و آزمون این مدعا با تاکید بر اندیشه آیت الله مطهری بپردازد.برای این منظور در ابتدا مراد از مفهوم اخلاق و آزادی مورد بحث قرار گرفته است . نگارنده در مفهوم آزادی به بحث درباره آزادی منفی و مثبت پرداخته و بر این باور است که مطهری در مفهوم آزادی هر دو سویه آزادی یعنی بعد سلبی و منفی و بعد مثبت و ایجابی آزادی را در نظر داشته است . بر طبق تعریفی که مطهری از آزادی ارائه می کند، می توان اولویت آزادی بر اخلاق را استنباط نمود. در بحث دلایل ضرورت آزادی بحث اولویت آزادیبیشتر مورد توجه قرار گرفته است . آزادی چونان روش نیز از منظری دیگر بر اولویت آزادی بر اخلاق صحه می گذارد و شرط رسیدن به اخلاق را آزادی و به ویژه آزادی سیاسی و فقدان نظام سیاسی استبدادی می داند. در ادامه به پاره ای موانع و محدودیت ها درباره موضوع مورد بحث تصریح شده است . برای دست یابی به آزادی و اخلاق ، می بایست با موانع درونی و بیرونی مقابله نمود و از سویی توجه داشت که اولویت آزادی به معنای مطلق بودن آزادی نیست و در هر صورت آزادی هنگامی می تواند روشی برای دست یابی به اخلاق تلقی شود که دارایظابطه باشد و به گونه ای در جامعه نهادینه شود.

Keywords:

آزادی , اخلاق , رابطه اخلاق و آزادی , مرتضی مطهری , دلایل ضرورت آزادی , روشمندی آزادی , ارزشمندی آزادی .