بررسی اهداف و ابزارهای سیاستی در اسناد مرتبط با علم و فناوری

هدف از این مقاله، تحلیل محتوای اسناد کلان مرتبط با علم و فناوری به منظور بکارگیری و استفاده از آنها در تدوین برنامه ششم توسعه است. در این پژوهش، اسناد کلان مرتبط با علم و فناوری کشور شامل سند سیاست­های کلی علم و فناوری، سند سیاست­های کلی اقتصاد مقاومتی، نقشه جامع علمی کشور، سند چشم انداز بیست ساله و برنامه پنجم توسعه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته­اند. این اسناد، مبتنی بر اهداف و ابزارهای سیاستی و همچنین گروه­های هدف، مطالعه و مواد مرتبط آنها تحلیل شده اند. روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تلخیصی بوده بدین مفهوم که نخست چارچوب ارزیابی، استخراج و بر اساس مولفه های آن، مبادرت به تحلیل محتوا شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد که اهداف سیاستی ارتقاء ظرفیت پژوهش و بهبود عملکرد فناوری و نوآوری، دارای بالاترین فراوانی تکرار بوده اند. از منظر ابزارهای سیاستی و بر اساس نوع مداخله دولت، حمایت مالی برای تحریک طرف عرضه و سیاست­های اصلاحی شرایط کلان، دارای بالاترین فراوانی تکرار می­باشند. از سوی دیگر، سیاست­های تقویت طرف تقاضا، حمایت­های مالی کاتالیزوری بر اساس نوع مداخله و همچنین سیاست های تقویتی برای کاربران دانش در بخش خصوصی در میان ابزارهای سیاستی دارای پائین­ترین فراوانی تکرار بوده­اند. نتایج این پژوهش همچنین نشان داده که تدوین احکام سیاستی در حوزه علم و فناوری نیازمند استفاده از اهداف و ابزارهای سیاستی متنوع و ترکیب ابزارها برای اثربخشی بیشتر است.

Keywords:

اهداف سیاستی , ابزارهای سیاستی , تحلیل محتوا