بررسی عوامل مرتبط در استفاده از کلر ۱% در خانوارهای تحت پوشش خانه های بهداشت استان سیستان و بلوچستان، ۱۳۸۰

برابر آمار سازمان بهداشت جهانی ۸۰ درصد بیماری های انسان به دلیل عدم دسترسی به آب سالم برای مصارف نوشیدن و یا بهداشت می باشد. اطلاعات منتشره از سوی برنامه بین المللی آب شناسی (۱۹۹۰-۱۹۸۰) که با هدف تامین آب بهداشتی برای همه اجراء شد، نشان می دهد که نزدیک به نیمی از مردم جهان به آب بهداشتی سالم دسترسی ندارند و ۷۵% افراد در جهان سوم از وجود آب برای مصارف بهداشتی محرومند.   هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل مرتبط یعنی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد خانوارها در استفاده از کلر ۱% و ارتباط آن با برخی از متغیرهای دموگرافیک آنها بوده است.   این مطالعه مورد - شاهدی است که در آن دو گروه مورد و شاهد به شکل تصادفی براساس مصرف و عدم مصرف کلر ۱% از نظر میزان آگاهی و نگرش مورد بررسی قرار گرفتند. قبل از مصاحبه میزان کلر مازاد آب مصرفی با کیت کلر سنج اندازه گیری شد و براساس کلر مازاد و گفته بهورز، خانوار در گروه مصرف کننده کلر ۱% قرار گرفته است. نمونه پژوهش شامل ۲۱۰۰ خانوار بودند که در دو گروه مورد و شاهد براساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی، آنالیز واریانس یک طرفه، مدل رگرسیون لجستیک وکای دو استفاده شده است.   یافته ها نشان داد که ۵/۳۷ درصد خانوارهائی که از کلر ۱% استفاده می کردند از آگاهی کامل برخوردار بودند، این میزان در گروه شاهد ۵/۲۳ درصد بوده است، افرادی که آگاهی خوب و متوسط داشته اند بیشتر از افرادی که آگاهی ضعیف داشته اند از کلر ۱% استفاده می کردند. همچنین یافته ها نشان داد که ۸/۹۸ درصد گروه مورد و ۷/۹۳ درصد گروه شاهد نگرش مثبتی به مصرف کلر ۱% داشتند، آزمون آماری ارتباط معنی داری را بین نگرش و عملکرد گروه ها نشان داد (۰۵/۰> P ). نتایج نشان داد بین متغیرهای میزان آگاهی با بعد خانوار و قومیت، نگرش خانوارها با قومیت و عملکرد خانوارها با بعد خانوار ارتباط آماری معنی داری وجود داشته است. در این بررسی علل عدم استفاده از کلر ۱% طعم و بوی خاص (۶۵/۳۷ درصد)، نداشتن کلر (۶۴/۲۶درصد) و نداشتن فرصت برای کلر زنی (۲۳/۱۸ درصد) اعلام گردید. علل استفاده از کلر ۱%، پیشگیری از بیماری ها (۸۸/۶۸ درصد)، لزوم رعایت بهداشت (۰۶/۱۶ درصد) و تلفیقی از این دو مورد (۰۶/۱۲ درصد) اعلام شده بود. همچنین در این پژوهش بین نگرش و میزان آگاهی خانوارها ارتباط آماری معنی دار نشان داده شد (۰۵/۰> P ).   با توجه به نتایج پیشنهاد می شود که برنامه های آموزشی در زمینه اهمیت استفاده از کلر ۱% و روش کلرزنی صحیح جهت پیشگیری از تغییرات فیزیکی نامطبوع آب تدوین و اجرا شود.

Keywords:

Chlorination , Knowledge , Approach , Performance , , استفاده از کلر۱% , آگاهی , نگرش , عملکرد