کانی شناسی و ارزیابی بوم شناسی فلزات سنگین در رسوب های سطحی دریاچه مهارلو، شیراز، ایران

دریاچه مهارلو به عنوان بزرگ ترین توده آبی در همسایگی کلان شهر شیراز نقش بسیار مهمی را در تعدیل بوم سامانه منطقه ایفا می کند. در این پژوهش، کانی شناسی و غنی شدگی فلزات سنگین در رسوب­های سطحی دریاچه مهارلو بررسی شده است.  نتایج به دست آمده، ترتیب مقدار غلظت فلزات سنگین را در رسوب­های سطحی منطقه مورد بررسی به صورت Sr>Ni>Cr>Zn>Cu>Co>Pb>As>Cd نشان داد. براساس نتایج پراش پرتوی x (XRD) برای رسوب­های سطحی، فازهای کانی شناسی اصلی  شامل آراگونیت، کلسیت، هالیت و کوارتز و به مقدار کمتر مونت موریلونیت، دولومیت و سپولیت هستند. مقایسه با دستورالعمل های کیفیت رسوب کانادا وضعیت به نسبت سمی را برای  فلزات سنگین مورد بررسی نشان داد.  همچنین بر اساس واحد سمناکی، بالاترین میزان مسمومیت زایی برای نیکل و کروم محاسبه شدند. براساس بررسی­های انجام شده،  مجموع بیشترین واحد سمناکی و پتانسیل خطر ممکن بوم شناسی همه فلزات مورد بررسی مربوط به  ورودی دریاچه است که در همسایگی رودخانه خشک قرار دارد. نتایج بررسی­های آماری نشان داد که قرار گرفتن عناصر Ni، Co و  Cr با اکسیدهای اصلی کانی ساز Al۲O۳، SiO۲، K۲O، Fe۲O۳ و TiO۲ ناشی از سازند رازک بوده در حالی که ارتباط معنادار بین Sr با گوگرد و اکسیدهای کلسیم، منیزیم و سدیم نشان دهنده خاستگاه تبخیری و کربناتی این عنصر است که اغلب مربوط به سازند ساچون در منطقه مورد بررسی است. همچنین عناصر Pb، Cu، Cd، Zn و As در اثر فعالیت های انسانی پیرامون دریاچه در رسوب سطحی آن بارگزاری شده­اند.

Keywords:

Maharlou Lake , surface sediment , Razak Formation , Sachun Formation , heavy metal. , دریاچه مهارلو , رسوب سطحی , سازند رازک , سازند ساچون , فلزات سنگین.