بررسی توزیع مونازیت و عناصر خاکی نادر در آبرفت های مروست، یزد، ایران

تعداد ۵۰ چاهک به روش دستی در منطقه­ای در جنوب غرب مروست در آبرفت­ها حفاری شده­اند. مقدار مونازیت در این نمونه­ها از ۵۰ تا ۵۲۵ گرم در تن به روش کانی سنگین به­دست آمده است. تجزیه­ی نمونه­های متمرکز مونازیت و نمونه­های آبرفت به روش ICP-MS و بهنجارسازی برخی از داده­ها با مقدار عناصر در پوسته­ی فوقانی و کندریت، نشان داد که مونازیت مروست از همه­ی عناصر خاکی نادر به ویژه عناصر خاکی نادر سبک غنی شدگی دارد. سنگ مادر مونازیت شیل های سیاه تریاس بالایی است که به طور متناوب با ماسه سنگ­های آهکی، آهک و گاه کنگلومرا قرار گرفته­اند و گرهک­های مونازیت به­صورت پراکنده در شیل­ها دیده شده اند. هوازدگی و فرسایش چنین سنگ­هایی سبب آزاد شدن دانه­های مقاوم­تر مونازیت و تمرکز آن­ها در رسوب­های دشت جوان و رودخانه­ای شده است. نقشه­های هم عیار مونازیت در عمق­های مختلف از عمق ۱ تا ۶، متری نشان داد که شدیدترین و گسترده­ترین بیهنجاری­ها در عمق یک متری است و با افزایش عمق شدت و گسترش بیهنجاری­ها کاسته شده است، به طوری که عمیق ترین بیهنجاری، ۵ متر ضخامت دارد. همچنین با یک مقایسه­ی ساده بین حضور بیهنجاری و عمق سنگ کف (یا ضخامت آبرفت) استنباط شده است که حضور و عمق بیهنجاری ارتباط مستقیمی با ضخامت آبرفت و یا عمق سنگ کف دارد.

Keywords:

black shale , heavy mineral , Marvast , monazite , normalization , REE. , شیل های سیاه , عناصر خاکی نادر , کانی سنگین , بهنجارسازی , مروست , مونازیت.