فون و فراوانی نسبی کک های حایز اهمیت پزشکی در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد

زمینه و هدف: کک­ها از مهم­ترین انگل­های خارجی بدن انسان و سایر حیوانات اهلی هستند. این حشرات علاوه بر گزش­های دردناک، ناقل بسیاری از بیماری­ها نظیر تیفوس آندمیک، طاعون و تولارمی به انسان می­باشند. با توجه به اینکه اطلاعات کمی از فون کک­ها در محیط­های روستایی و دامپروری ایران وجود دارد، مطالعه حاضر در جهت شناسایی گونه­های کک­ها در محیط­های روستایی و دامداری­های شهرستان بویراحمد طراحی شد. روش ­کار: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی و به مدت ۶ ماه از فروردین تا پایان شهریور سال ۱۳۸۶ در ۳۰ روستا از این شهرستان به انجام رسید. برای جمع­آوری کک­ها از روش­های رایج صید از قبیل تله نوری، تله کاغذی و غیره استفاده شد. نمونه­های جمع­آوری شده در داخل الکل ۷۰ درصد کنسرو شد و پس از شفاف­سازی و آبگیری در آزمایشگاه با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر، مورد شناسایی قرار گرفت.. نتایج: در این بررسی در مجموع تعداد ۲۴۳۵ کک (۵۴ درصد نر و ۴۶ درصد ماده) شامل ۲ خانواده پولیسیده و سراتوفیلیده ۴ جنس و ۷ گونه صید گردید. گونه­های صید شده شامل گزنوپسیلا باکستونی (۷/۲۴ درصد)، کتنوسفالیدس کانیس (۴/۲۱ درصد)، کتنوسفالیدس فلیس (۵/۱۸ درصد)، گزنوپسیلا آستیا (۵/۱۴ درصد)، گزنوپسیلا نوتالی (۶/۷ درصد)، پولکس ایریتانس (۲/۷ درصد) و نزوپسیلوس فاسیاتوس (۱/۶ درصد)  بودند. همچنین وفور به مکان برای اماکن انسانی و اماکن دامی " میانگین± خطای معیار" به ترتیب ۰۶/۰±۷/۰ و ۲/۰±۴/۳ تعیین شد. نتیجه­ گیری: در مجموع وفور و تنوع گونه­های کک­ در اماکن انسانی و بویژه اماکن حیوانی مناطق روستایی شهرستان بویراحمد بالا است. با توجه به اهمیت پزشکی این حشرات، حضور و وفور آنها در مناطق روستایی می­بایست جدی تلقی شده و اقدامات کنترلی بعمل آید.

Keywords:

Flea , Medically important insects , Ectoparasites , Kohgiloye-and-Boyerahmad , کک , حشرات حایز اهمیت پزشکی , انگل های خارجی , کهگیلویه و بویراحمد