طول عمر بعد از عود بیماران مبتلا به سرطان معده ی جراحی شده و عوامل موثر بر آن

زمینه و هدف: سرطان معده همانند تمام سرطان های دیگر بر اثر رشد خارج از کنترل بافت های سرطانی به وجود می آید و با وجود اینکه روش های مختلف درمانی از قبیل جراحی، رادیوتراپی، و شیمی درمانی و چند روش درمانی توام برای این بیماری وجود دارد، ولی باز هم عود بیماری و مرگ بر اثر بیماری امکان پذیر است. بر اساس نتایج گزارش کشوری ثبت موارد سرطان در ایران، مرگ به دلیل سرطان معده در رتبه اول مرگ و میرهای ناشی از انواع سرطان ها قرار دارد. این مطالعه با هدف تعیین بقای ۲ ساله بعد از عود بیماران مبتلا به سرطان معده ی جراحی شده در مهمترین مرکز درمان سرطان ایران (انستیتو کانسر) و بررسی عوامل موثر بر آن طراحی و اجرا شده است.روش کار: در این مطالعه ۳۳۰ بیمار مبتلا به سرطان معده که در فاصله زمانی ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸ به انستیتو کانسر مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) مراجعه کرده و تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از زمان عود بیماری و زمان مرگ بر اثر بیماری، طول عمر بعد از عود بیماران مورد نظر تعیین شد. چون طول عمر مورد نظر، زمان سپری شده بین دو پیشامد عود بیماری و مرگ بر اثر بیماری در نظر گرفته شده و هر دو پیشامد می توانند دچار ناتمامی شوند، داده های مورد استفاده دارای ویژگی ناتمامی دو سویه هستند. بعد از مشخص شدن طول عمر، اثر متغیرهای فردی مانند سن، جنس، و اطلاعاتی در مورد بیماری مانند محل درگیری، تشخیص پاتولوژی، متاستاز به گره های لنفاوی، متاستاز به کبد، متاستاز دوردست و مرحله بیماری (Stage) بر طول عمر بعد از عود بیماران با استفاده از مدل مخاطرات متناسب کاکس (Cox proportional hazards model) مبتنی بر ناتمامی دوسویه مورد ارزیابی قرار گرفت، و سطح معنی داری ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.نتایج: احتمال بقای دو ساله بعد از عود بیماران مبتلا به سرطان معده مورد بررسی ۱۵%، و میانه طول عمر پس از عود ۱۵/۱۰ ماه بوده است. نتایج آزمون های یک متغیره، که برای بررسی اثر مجزای متغیرهای مختلف بر طول عمر بعد از عود بیماران انجام شد، نشان می دهد سن، جنس، محل درگیری، تشخیص آسیب شناسی، متاستاز به گره های لنفاوی، متاستاز به کبد و متاستاز دوردست اثر معنی داری بر طول عمر بعد از عود بیماران نداشته است. اما متغیر مرحله بیماری به طور معنی داری بر طول عمر بعد از عود بیماران موثر بوده است. بررسی همزمان اثر متغیرهای مختلف بر احتمال بقای بعد از عود بیماران با استفاده از مدل مخاطرات متناسب کاکس برای داده های با ویژگی ناتمامی دو سویه نشان داد که متغیرهای سن، جنس و تشخیص آسیب شناسی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر بقای بعد از عود بیماران دارند.نتیجه گیری: بقای دو ساله بعد از عود مبتلایان به سرطان معده بسیار اندک است. بیمارانی که در مراحل انتهایی بیماری جهت درمان مراجعه میکنند به درمانهای بکار گرفته شده پاسخ مناسبی نمی دهند و با عود بیماری روبرو خواهند شد و متاسفانه طول عمر پس از عود آنان بسیار کوتاه و دارای میانه ۱۵/۱۰ ماه است.

Keywords:

Survival , Gastric cancer , Life expectancy after relapsing , censored failure time data , Cox proportional hazards model , بقا , سرطان معده , طول عمر بعد از عود , داده های ناتمام دو سویه , مدل مخاطرات متناسب کاکس