بررسی و مقایسه وضع تغذیه دختران دانش آموز ۱۰ ساله و تعیین برخی عوامل موثر بر آن در مدارس ناحیه ۱ و ۲ شهر کرمان، ۷۹-۱۳۷۸

این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه وضع تغذیه دختران دانش آموز ۱۰ ساله و تعیین برخی عوامل موثر بر آن در مدارس ناحیه ۱ و ۲ شهر کرمان انجام گرفت. در هر ناحیه آموزش و پرورش تعداد ۲۹۴ نفر و در کل ۵۸۸ نفر دختر دانش آموز ۱۰ ساله در سال چهارم ابتدایی بطور تصادفی انتخاب شدند. با احتمال ریزش ۳۵% از نمونه ها تعداد کل به ۹۰۵ نفر ارتقاء یافت. با مراجعه تیم بررسی به مدرسه محل تحصیل و با روش نمونه گیری خوشه ای طبقه بندی شده منظم، حجم نمونه در هر مدرسه تعیین شد. بررسی های تن سنجی (شامل قد و وزن) نمونه گیری مدفوع (برای آزمایش انگل) و تکمیل پرسشنامه ویژگی های اقتصادی، اجتماعی آنان توسط مصاحبه با مادر و همچنین در یک پنجم نمونه ها، نمونه گیری خون (برای آزمایش، Hb و Hct) انجام گرفت. وضع تغذیه براساس نماگرهای وزن برای سن، قد برای سن و نمایه توده بدن سنجیده شده و با داده های استاندارد منحنی های مرکز ملی آمارهای بهداشتی (NCHS) مقایسه گردید. مرز کم خونی براساس Hb زیر ۱۱g/dl یا Hct زیر ۳۳% مشخص شده است. یافته ها نشان داد که در ناحیه یک و دو بترتیب، ۴.۳% و ۵.۸% مبتلا به کم خونی و ۱۵% و ۱۳% مبتلا به انواع انگل های روده ای بودند که افراد دو ناحیه از لحاظ ابتلا به انگل و کم خونی تفاوت معنی داری نداشتند. میانگین هموگلوبین ناحیه یک و دو بترتیب، ۱۳.۶۴ و ۱۳.۰۵ گرم بر دسی لیتر و میانگین هماتوکریت ۴% و ۳۷.۸% که در ناحیه یک، هردو متغیر بطور معنی داری بیشتر از ناحیه دو بدست آمد. میانگین وزن، قد و BMI افراد در ناحیه یک و دو بطور معنی داری از میانگین استانداردهای مربوطه کمتر و میانگین وزن در ناحیه یک از ناحیه دو بطور معنی داری کمتر بود. بررسی های تن سنجی براساس طبقه بندی صدک برحسب وضعیت وزن برای سن نشان داد که در ناحیه یک، ۱۳.۱% و در ناحیه دو ۱۲.۴% از سوء تغذیه شدید رنج می برند و براساس امتیاز Z، در ناحیه یک و دو بترتیب، ۸.۶% و ۹% افراد دچار سوء تغذیه شدید و ۱.۳% و ۱.۸% مبتلا به چاقی بودند. در نماگر قد برای سن، براساس طبقه بندی صدک ۱۴.۴% در ناحیه یک و ۱۵.۳% در ناحیه دو از سوء تغذیه شدید رنج می برند درحالی که براساس امتیاز Z، در ناحیه یک ۱۱.۹% و در ناحیه دو، ۱۱.۷% مبتلا به سوء تغذیه شدید می باشند. براساس نمایه BMI با ملاک صدک در ناحیه یک و دو بترتیب، ۲۱.۳% و ۲۱.۶% از سوء تغذیه شدید رنج می برند که در موارد بالا آزمون آماری X² تفاوت معنی داری را بین درصدهای دو ناحیه نشان نداد. در مجموع، نتایج نشان می دهد که ۱) در ناحیه یک وابستگی بین ابتلا به انگل در سال قبل با قد برای سن و BMI و همچنین بین سن مادر با وضع قد برای سن ارتباط معنی دار دیده می شود ۲) و در ناحیه دو، بین شغل و سواد مادر و درآمد خانوار با وزن برای سن و نیز بین درآمد خانوار، هزینه خوراک از درآمد، وضع ابتلا به انگل درحال حاضر با وضع قد برای سن و بین ناهنجاری موثر بر دریافت غذا با وضع BMI ارتباط معنی دار دیده می شود. نتیجه اینکه وضع متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و ابتلا به انگل در هردو ناحیه نامساعد بوده و مشکل سوء تغذیه حال، گذشته و حال و گذشته به صورت شدید در درصدهای بالا دیده می شود که چشم انداز نامطلوبی را برای مادران آینده به تصویر می کشد.

Keywords:

۱۰-year old female students , factors affecting nutritional status , دختران دانش آموز ۱۰ ساله , عوامل موثر بر وضع تغذیه , کرمان