تاملی بر باورهای عامیانه در دیوان خواجه عصمت بخارایی

آثار ادبی کمابیش انعکاس دهنده باورهای عموم مردم جامعه است. یکی از شاعران عصر تیموری که تاثیر آثارش بر باورهای عامیانه و اعتقادی شایسته ی تامل و بررسی است، عصمت بخارایی است. در باب سروده های او تاکنون پژوهش بخصوصی از این دید انجام نشده است، اما در این خصوص آثار تحقیقی فراوانی روی سروده های اغلب شاعران دیگر صورت گرفته که هدف پژوهش حاضر نیز بهره گیری از مبانی نظری این منابع و استخراج مباحث مرتبط با باورهای عامیانه در سروده های عصمت بخارایی است. یافته ها نشان داد انواع باورهای علمی، دینی، مذهبی، عامیانه و بویژه باورهای اعتقادی و مذهبی در اشعار عصمت بخارایی مشهود است. مهمترین نتایج تحقیق حاضر عبارتند از: (۱) بعضی از باورهای خواجه عصمت با نقطه نظرات فقهای امروزی متفاوت است. (۲) خواجه عصمت بخارایی در انعکاس باورهای عامیانه از اشعار فردوسی به وفور تاثیر پذیرفته است. (۳) شیوه ی بازتاب باورهای عامیانه در سروده های بخارایی، اغلب با کاربست صنعت حسن تعلیل صورت گرفته است.

Keywords:

باورها , جامعه شناسی , خرافات , فرهنگ , خواجه عصمت بخارایی