بررسی اثر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در گندم (مطالعه موردی:مزارع شهر ری)

زمینه و هدف: با کاهش منابع آب، استفاده از آبهای بازیابی شده افزایش یافته است که برخی از آنها تصفیه درستی نداشته اند.\ افزایش جمعیت و کاهش منابع آب، سبب افزایش استفاده از آبهای نامتعارفی شده است که در بخشهای مختلف تولید میگردند. پژوهش حاضر در راستای تاثیر آبیاری با فاضلاب های شهری بر غلظت دو فلز نیکل و کادمیوم در خاک و اثرات آنها بر ریشه، اندام هوایی، بذر و  برخی خصوصیات عملکردی گندم مانند: وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، وزن هزار دانه، تعداد سنبله و تعداد بذر در سنبله، صورت گرفته است.روش بررسی: نمونه برداری از خاک به صورت تصادفی در عمق صفر تا ۲۰ سانتی متر و نمونه برداری گندم در زمان برداشت دقیقا در محل نمونه برداری خاک، در مساحت یک متر مربعی با ابعادm  ۱×۱ ، با ۲۰ نمونه برای هر فلز صورت پذیرفته است.یافته ها: میانگین غلظت کادمیوم و نیکل در بین نمونه های خاک، به ترتیب ۶ /۱۰ و ۴۳/۴۹ (mg/Kg) بوده که منجر به تجمع آنها در اندام های مختلف گندم شده است. افزایش میزان غلظت کادمیوم و نیکل در خاک موجب افزایش تجمع آنها در ریشه، اندام هوایی و دانه گیاه گندم می شود. افزایش غلظت کادمیوم و نیکل در خاک موجب کاهش وزن خشک ریشه، اندام هوایی و وزن هزار دانه می گردد. در عین حال تاثیری معنی داری بر دو صفت، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متر مربع نداشتند.تاثیر غلظت فلز کادمیوم بر میزان تجمع آن در اندام های مختلف گندم و خصوصیات رویشی و عملکردی بیشتر از فلز نیکل برآورد گردید.بحث و نتیجه گیری: افزایش یک میلیگرم غلظت کادمیوم در خاک به ترتیب منجر به افزایش۶/۰، ۵۶/۰، ۰۸۱/۰ میلیگرم کادمیوم در ریشه، اندام هوایی و دانه گندم می شود. در مورد نیکل نیز افزایش ۱ میلیگرم غلظت در خاک به ترتیب منجر به افزایش ۲۹/۰، ۲۹/۰، ۱۱/۰  میلیگرم نیکل در ریشه، اندام هوایی و دانه گندم می شود.

Keywords:

پساب های شهری , فلزات سنگین , کادمیوم , نیکل , گندم