معرفی و بررسی دو رساله از شاهداعی شیرازی و تصحیح نسخه خطی آن(رساله شجره و رساله فی معرفهالنفس)

از رسالات با ارزش و کمتر شناخته شده از شاه داعی شیرازی ۸۱۰-۸۷۰ ه.ق شاعر و عارف قرن نهم هجری قمری، که بیانگر توجه او به نمادهای قرآنی و عرفانی است، رساله شجره یا شجریه و رساله دیگری از او به نام فیمعرفه النفس است. این دو رساله در مجموعه آثار شاهداعی در کتابخانه گنج بخش پاکستان به شماره ۸۴۹ درصفحات ۶۴۸ و ۶۴۹ کتابت شده و نگهداری می شود. شاهداعی در رساله الشجره که به سفارش مریدی از ابرکوه یزد نوشته است، به «نه شاخه درخت طوبی» و «هفت شاخه درخت زقوم» اشاره کرده و این نه شاخه و هفت شاخه از درختان طوبی و زقوم را از دید اهل اشارت توضیح می دهد. از دیگر موضوعات این رساله مسئله نفس در عرفان وانوان آن است. موضوعی که در رساله فی معرفه النفس کامل تر می شود. رساله الشجره یا الشجریه، یکبار توسطاستاد محمد دبیرسیاقی براساس نسخه خطی بریتانیا به شماره B.P۵۲۶۸ در سال ۱۳۴۰ شمسی در مجموعهشانزده رساله از شاه داعی شیرازی تصحیح و به چاپ رسیده، اما برخی عباراتی که در نسخه خطی کتابخانه گنج-بخش پاکستان وجود دارد؛ در نسخه چاپی یاد شده، نیامده است. رساله فی معرفهالنفس هم، تاکنون تصحیح وچاپ نشده است. این مقاله در یک بخش به نکات مهم تاریخی رساله الشجره از جمله سفرهای شاه داعی و نیز جایگاه درخت در آثار وی و برخی از عارفان اشاره می کند و در بخش دیگری به تصحیح و بازنویسی نسخه خطیرساله شجره و فی معرفه النفس پرداخته است

Keywords:

شاه داعی شیرازی , رساله شجره , رساله فی معرفه النفس , درخت طوبی , درخت زقوم