بررسی اراده آزاد در فلسفه اسلامی

اعتقاد فلاسفه به فراگیری ضرورت علی- معلولی در همه پدیده های جهان هستی این سوال را پدید آورده که اگر اراده انسان های مختار نیز یکی از این پدیده هاست، چگونه می توان  به  آزادی اراده و در نتیجه اختیار بدیهی در انسان ها قائل بود. فلاسفه توضیحات مفصل و گوناگونی در این زمینه ارائه کرده اند. اما آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد برخی از آرائی است که فلاسفه در تبیین چیستی اراده بیان نموده و به آن، در برخی موارد، حالت انفعالی و در مواردی دیگر حالت فعلی داده و یا به تاثیر نقش عقل در آزادانه بودن اراده اشاره کرده اند.    در ادامه به انتقادات برخی اصولیون در این زمینه اشاره شده است تا نشان دهد که آراء فلسفی مذکور، توان تبیین اراده آزاد را نداشته و پذیرش علیت فلسفی، راهی جز اعتقاد به جبر را باقی نمی گذارد.

Keywords:

علیت , اختیار , فلسفه اسلامی , اراده , جبر , نایینی , محمدحسین