علم کلام در تصوف و بازتاب آن در کشف المحجوب

علم کلام به عنوان یکی از علوم اسلامی، بازتاب گسترده­ای در میان صوفیه و آثار صوفیه داشته است. صوفیه به منظور حفظ جایگاه خویش در میان دیگر فرق اسلامی، اثبات موضوع علم خویش، بیان فلسفه احکام و پاسخ گویی به شبهات مخالفان نیازمند علم کلام اند؛ زیرا پاسخ گویی به شبهات مخالفان و پرسش­های مربوط به فلسفه و حکمت احکام از وظایف کلام اسلامی و متکلمان است. هجویری در اثر خویش کشف المحجوب از مناظرات و مجادلات کلامی با سایرافراد و گروه های زمان خویش سخن به میان می آورد که در این مناظرات و مجادلات، از روشهای علم کلام برای دفاع از عقاید خویش استفاده می­کند. علاوه بر آن باب­هایی از کتاب به شیوه آغاز کلام متکلمان نامگذاری شده است و نیز بخشهایی از کتاب اختصاص به اثبات اصول و عقاید صوفیان به روش متکلمان دارد. در این مقاله ضمن بیان تعریف جامعی از علم کلام که مباحث مربوط به تصوف را نیز در بر بگیرد به بیان دلایل و اهداف استفاده صوفیه از علم کلام و روشهای گوناگون این علم در کشف المحجوب پرداخته می شود.

Keywords:

Theology , Sufism , kashfal-Mahjub. , علم کلام , تصوف , کشف المحجوب.