بنیادهای نگرش هنر عرفانی- اسلامی در دیوان حافظ

خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی یکی از شاعران برجسته ادب پارسی است که به ویژه در نیم قرن اخیر به شاعر طراز اول ایران ارتقاء یافته است. بی تردید ، دیوان حافظ یکی از بی نظیرترین یادگارهای ادبیات کهن ایران است که در کنار دیگر متون نظم و نثر فارسی همچون شاهنامه فردوسی، کلیات سعدی، مثنوی و غزلیات مولانا و خمسه نظامی که به راستی ارکان قومیت و ملیت ایرانی هستند بر تارک یادگارهای ادبیات کهن جهان می درخشد . کاوش و نگرش هستی شناسانه حافظ در چند قرن گذشته از چنان انسجام، استحکام و استواری برخوردار است که هنوز هم کند و کاو های جامعه شناختی، فلسفی، ادبی و... در دیوان این شاعر بزرگ فارسی پایان نیافته است. در مقاله حاضر به شیوه تحلیلی توصیفی با نگاهی متفاوت، غزلیات حافظ بر مبنای نگرش هنر عرفانی- اسلامی در پنج مقوله نگرش آیه ای، نگرش تسبیحی، عدل در دستگاه هستی، تصویر ایده آل از جهان سرمدی، مدینه فاضله و جایگاه انسان در عرفان ناب اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

Keywords:

Islamic Gnosticism , Quranic verse attitude , praising attitude , justice , eternal World , utopia , human and Hafez , عرفان اسلامی , نگرش آیه ای , نگرش تسبیحی , عدل , جهان سرمدی , مدینه فاضله , انسان و حافظ.