مدل سازی عامل بنیان، رویکردی نوین در مدل سازی مسائل پیچیده اخلاقی

زمینه: امروزه ضرورت توجه به ابعاد اخلاقی در بسیاری از مسائل تصمیم گیری که در سطوح مختلف جهانی، کشوری، منطقه ای و یا سازمانی مطرح می شود به امری انکارناپذیر تبدیل شده است. تحولاتی نظیر جهانی سازی، گسترش ارتباطات، ظهور و توسعه شرکت های بزرگ چند ملیتی، بازارهای بزرگ مالی و ... موجب درهم تنیده شدن منافع جوامعی شده است که پیش از این تاثیرگذاری چندانی برهم نداشته اند. ازاین رو در دوران ما نتیجه اقدامات و تصمیمات جوامع مختلف بیش از هر زمان دیگری بر جوامع دیگر و همچنین بر نسل های آتی تاثیرگذار است. لحاظ کردن مسائل اخلاقی در تحقیق در عملیات به عنوان ابزاری قدرتمند در پشتیبانی از تصمیم گیری به سیاست گذاران و مدیران کمک می کند تا با در نظر گرفتن منافع همه ذی نفعان تصمیم گیری نمایند.   روش کار: این مقاله مروری، پس از تبیین مفهوم و ابعاد اخلاق در علم مدیریت و تصمیم گیری، به توضیح پیش نیازهای لازم برای مدل سازی مسائل با ابعاد اخلاقی و کاربرد روش های تحقیق درعملیات(OR)  در مدل سازی این مسائل تشریح می گردد و به طور خاص، روش مدل سازی عامل­بنیان (ABM) به عنوان یک روش نظامند قدرتمند در مدل سازی این گونه مسائل معرفی می شود.   نتیجه گیری: اغلب روش های کلاسیک OR که عموما در مسائل بهینه سازی مورد استفاده قرار می گیرند برای مسائل جدید با مضامین اخلاقی قابل استفاده نیستند و لازم است روش ها و ابزارهای جدیدتری برای مدل سازی و حل این گونه مسائل توسعه یابد. در این مقاله روش مدل سازی عامل بنیان به عنوان ابزاری قدرتمند برای مدل سازی مسائل اخلاقی و علوم اجتماعی پیشنهاد شده است.

Keywords:

Agent Based Modeling (ABM) , Ethics , Management science , Operations research , Simulation , اخلاق , تحقیق در عملیات , شبیه سازی , علم مدیریت , مدل سازی عامل بنیان