نقد مقاله:رابطه ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی با کیفیت آموزش و یادگیری در دانشگاه های پیام نور فارس و علوم پزشکی شیراز

سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی مقاله ای با عنوان: رابطه ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی با کیفیت آموزش و یادگیری در دانشگاه های پیام نور فارس و علوم پزشکی شیراز در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی ۱۳۹۳ ۱۴ (۱۰) :۸۴۳-۸۵۰ به چاپ رسیده است. از آنجایی که این مطالعه بر اساس نیاز موجود، طراحی و اجرا شده است، نتایج آن می تواند بسیار مفید و قابل استفاده در تصمیم گیری ها باشد(۱). در عین حال مباحث زیر در رابطه با این مقاله، می تواند قابل بحث باشد. مجله آموزش پزشکی فرصتی برای پژوهشگران جهت نقد مقالات منتشر شده در این مجله فراهم ساخته است(۲)، نقد مقاله با هدف سازندگی صورت می گیرد و به این معنی نیست که کار پژوهشگر دارای کاستی است، بلکه از آنجایی که کار پژوهشگر کاربردی و مفید است، نظرات تکمیلی می تواند مفید باشد و بیش تر با هدف بهبود کیفیت گزارش دهی مقالات در آینده توسط سایر پژوهشگران بوده و جنبه آموزشی دارد. از این رو سیاست تیم سردبیری این مجله در اتخاذ چنین تصمیمی بسیار بجا بوده و می تواند زمینه ساز ارتباط پژوهشگران با یگدیگر و ارتقای سطح دانش پژوهشگران در زمینه مقاله نویسی گردد، از این رو این مهم شایسته تقدیر است(۳). ۱. درصد پاسخ گویی در پژوهش های پزشکی بسیار مهم است و زمانی نتایج یک پژوهش می تواند از قابلیت اطمینان بالایی جهت استتناج برخوردار باشد که درصد پاسخ گویی در سطح قابل قبولی باشد، معمولا درصد پاسخ گویی بالای ۸۰درصد می تواند مناسب باشد، در این مطالعه درصد پاسخ گویی، کم تر از ۷۰درصد است، محقق تعداد بیش تری از حجم نمونه مورد نیاز برای مطالعه را، برای جبران ریزش نمونه، انتخاب کرده اند ولی در عین حال باید به این نکته توجه داشت، بین افرادی که پرسشنامه را تکمیل می کنند و افرادی که پاسخ نمی دهند، تقاوت هایی وجود دارد و در تفسیر باید مورد توجه قرار گیرد(۴). ۲. در قسمت نتایج، قسمت زیادی از توضیحات مربوط به میانگین نمره ابعاد و سوالات کیفیت آموزش و یادگیری از دیدگاه اساتید است(۱)، از این رو مناسب بود در بحث، این مهم نیز مورد توجه قرار گیرد، که آیا میانگین نمره هر یک از ابعاد کیفیت آموزش و یادگیری از دیدگاه اساتید نسبت به سایر مطالعات خارج از ایران به چه صورت است، گرچه هدف اصلی مطالعه این نبوده است، ولی قسمت زیادی از نتایج به این معطوف شده است، لذا مناسب بود در بحث نیز اشاره ای به این مهم گردد. ۳. در توضیح رابطه بین سمت اجرایی و کیفیت آموزش، نتیجه مطالعه حاضر در جهت عکس سایر مطالعه های ذکر شده است، و در توجیه این امرذکر شده است: اعضای هیات علمی دانشگاه های پیام نور و علوم پزشکی که صرفا به تدریس می پردازند فرصت بیش تری جهت جستجوی مطالب، یافته های علمی و آشنایی با شیوه های تدریس نوین دارند اما اعضای هیات علمی دارای پست اجرایی، کم تر فرصت دارند تا به جستجو و اجرای شیوه های آموزشی نوین بپردازند و بیش تر درگیر امور اجرایی هستند(۱). اما نکته ای که مطرح است، اگر این فرضیه که اساتیدی که پست اجرایی ندارند فرصت بیش تری برای جستجوی مطالب و شیوه های تدریس دارند، در سایر دانشگاه ها نیز صدق می کند، لذا به نظر می رسد، توجیه این مهم، بسیار حائز اهمیت بوده و می تواند کاربردی باشد. ۴. مرتبه علمی نیز یکی دیگر از ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی است که بر کیفیت آموزش و یادگیری تاثیر معناداری دارد و اعضای هیات علمی با رتبه استادیار و دانشیار بیش از سایرین بر کیفیت آموزش و یادگیری تاکید می کنند، طالبی و رحیمی هم در پژوهش های خود به بررسی تاثیر مرتبه علمی با کیفیت آموزش و یادگیری پرداختند، نتیجه پژوهش حاضر مشابه پژوهش های مذکور است، با این تفاوت که تحقیق رحیمی نشان داد که اعضای هیات علمی با مرتبه مربی نگرش مثبت تری نسبت به سایر مراتب علمی درباره کیفیت در آموزش دارند(۱)، بر اساس نتایج مطالعه مذکور، کم ترین نمره مربوط به اساتید و سپس مربی است، از این نظر کاملا مخالف با مطالعه طالبی و رحیمی است و چرایی این اتفاق و توجیه این مهم می توانست بسیار جالب توجه باشد. ۵. در قسمت تشکر و قدردانی، ذکر شده است، بدین وسیله پژوهشگر از همه دانشجویان که با حوصله فراوان اینجانب را در جمع آوری اطلاعات مربوط به این پژوهش یاری کردند و همچنین به خاطر اعتمادشان و صداقت در پاسخ گویی به سوالات، تشکر می نماید(۱). پژوهشگر، مسوول آنچه در تحقیق و مقاله ذکر می شود، است و می بایست با ارائه مطالب به جا و پیوستگی مطالب، باعث افزایش اعتماد در خواننده و اطمینان به نتایج و مقاله شود(۳)، این پژوهش بر روی اعضای هیات علمی صورت گرفته است، ولی تقدیر از دانشجویان، کمی باعث ابهام در ذهن خواننده می شود، آیا منظور از دانشجویان که در تشکر آورده شده است، پرسش گر است یا مواردی دیگر.