نقد مقاله: کارایی درونی و اثربخشی بیرونی برنامه درسی دوره دکترای حرفه ای پزشکی از دیدگاه دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

مقاله ای با عنوان " کارایی درونی و اثربخشی بیرونی برنامه درسی دوره دکترای حرفه ای پزشکی از دیدگاه دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد " در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی خرداد ۱۳۹۲ / (۳) ۱۳/ در صفحات ۲۳۳ تا ۲۴۳ منتشر شده است. این مقاله به صورت توصیفی در سال ۱۳۹۰ در دانشگاه علوم پزشکی صدوقی یزد صورت گرفته است(۱). اینجانب به نویسندگان مقاله بابت انجام چنین کاری تبریک گفته ولی چند نکته برای بهبود کیفت گزارش مقالات مقطعی قابل ذکر است.   مطالعات مقطعی یا شیوع به مطالعاتی گفته می شود که ارتباط بین متغیر ها با بیماری ها و سایر حالات مرتبط با سلامتی را در یک جمعیت معین و در زمان معین بررسی می کند. که خود می تواند به دو صورت توصیفی و تحلیلی صورت گیرد، در صورتی که در یک مطالعه مقطعی تنها به توصیف پرداخته شود آن مطالعه مقطعی توصیفی و در صورتی که در آن آنالیز آماری صورت گیرد نوع مطالعه مقطعی تحلیلی خواهد بود. در واقع مطالعات مقطعی هم می تواند توصیفی و هم تحلیلی باشد(۲). از آن جایی که در بسیاری از موارد، گزارش مقالات مشاهده ای از کیفیت کافی برخوردار نیستند رعایت نکات زیر می تواند باعث بهبود گزارش این نوع مطالعات گردد(۳).   چکیده هر مقاله در بسیاری از موارد به عنوان تنها منبع مورد دسترسی فرد به مقاله بوده و از طرفی در وهله اول خواننده یا محقق تنها چکیده مقاله را در موتور های جست و جو مطالعه می کند و در صورتی که چکیده مقاله از لحاظ هدف و روش اجرا برای خواننده مفید و قابل استفاده باشد، تصمیم می گیرد که تمام مقاله را مطالعه کند یا خیر. لذا اولین قضاوت خواننده در مورد مقاله چکیده یا خلاصه مقاله خواهد بود. از این رو نوشتن یک چکیده مقاله به صورت کاملا علمی و دقیق از نکات بسیار مهم در گزارش هر مقاله است. از مهم ‍ ترین نکاتی که در چکیده مقاله بایستی به آن پرداخته شود روش اجرای مقاله به صورت مختصر و البته با ذکر کامل نکات مهم روش اجرا است. یکی از معیار های مهم در گزارش روش اجرای مقاله در چیکده نوع مطالعه است، برای مثال: در این مطالعه مقطعی تحلیلی... یا در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دوسو کور..(۳تا۵). به اعتقاد نگارنده این نوشته، نویسندگان مقاله توانسته اند نتایج را به صورت مناسبی گزارش کنند و از آزمون های آماری نیز برای آنالیز داده ها استفاده کرده اند. اما سوالی که برای خواننده مطرح می شود در این مطالعه با توجه به این که از آزمون های آماری در گزارش نتایج مطالعه استفاده شده است چرا در چکیده مقاله که از مهم ترین قسمت های یک مقاله است از واژه " توصیفی" استفاده شده است. به نظر می رسد زمانی که از آزمون های آماری برای بررسی روابط بین متغیر ها استفاده می شود نوع مطالعه تحلیلی باشد.   نکته دوم در گزارش چکیده ارائه نتیجه عمده تحقیق است و می بایست مهم ترین نتایج در چکیده و در صورت امکان با گزارش مقدار معناداری برای افزایش اطمینان به مقاله گزارش شود(۴). در مقاله مذکور ذکر شده است مهارت های کسب شده در حد مطلوب نیست ولی از حداقل لازم برخوردار است. در چنین مواقعی مناسب است مقدار معناداری برای بهبود و افزایش کیفیت نتایج گزارش شود تا خواننده نسبت به تفاوت یا عدم تفاوت اطمینان بیشتری پیدا کند. برای محرز شدن معنادار بودن بر اساس نظر محقق و انتخاب سطح معناداری که معمولا کم تر از ۰۵/۰ در نظر گرفته می شود نسبت به تفاوت و معناداری قضاوت می شود. به طوری که اگر مقدار p به دست آمده کم تر از ۰۵/۰ (یا با توجه به نظر محقق انتخاب سطح معناداری دیگری) باشد آزمون معنادار شده و تفاوت ها بین گروه ها معنادار شناخته می شود. نویسندگان بر اساس جدول ۱ نتیجه گیری کرده اند که تمام عناصر برنامه درسی از نظر استادان بالاتر از دانشجویان بوده است و معنادار است در صورتی که مقدار p به لحاظ آماری معنادار نیست. از این رو برای خواننده سوال برانگیز بوده که با توجه به مقدار p در جدول ۱ آیا منظور نویسندگان مقاله تنها تفاوت بوده است یا تفاوت معنادار آماری.