رضایت مندی دانشجویان دانشکده های پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان از رشته تحصیلی درسال ۱۳۹۰

نیروی انسانی کارآمد، علاقه مند و متعهد، نقش اساسی در ارتقای سطح سلامتی جامعه ایفا می کند(۱). از طرفی با توجه به این که علاقه مندی و رضایت از رشته تحصیلی یکی از مهم ترین عوامل موثر در امر آموزش و موفقیت دانشجویان است؛ توجه به این موضوع باید در صدر اولویت های برنامه ریزی آموزشی قرار گیرد(۲). مطالعات نشان داده اند که میزان مشروط شدن در دانشجویانی که رضایت کمتری از رشته تحصیلی خود دارند، بیشتر است(۳). بین میزان رضایت رشته تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان ارتباط وجود دارد(۴). با توجه به حساسیت شغلی بسیار بالای گروه های علوم پزشکی، به دلیل ارتباط مستقیم با جان انسان ها و سلامتی جامعه، اهمیت توانمندسازی آنها دوچندان می شود و هر عاملی که بتواند این توانمندی را افزایش دهد از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع و نظر به این که تاکنون مطالعات کافی در زمینه بررسی رضایت مندی دانشجویان از رشته تحصیلی شان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، انجام نشده است، این مطالعه با هدف تعیین رضایت مندی دانشجویان دانشکده های پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان از رشته تحصیلی خود طراحی و اجرا شد. روش : در این مطالعه توصیفی مقطعی، ۱۵۰ نفر از دانشجویان دانشکده های پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان در سال ۱۳۹۰، که حداقل یک ترم تحصیلی کامل را در این دانشگاه گذرانده بودند و در زمان انجام پژوهش نیز در این دانشگاه مشغول به تحصیل بودند، وارد مطالعه شدند. دانشجویان انتقالی و میهمان، از مطالعه خارج شدند. روش نمونه گیری به صورت سیستماتیک بوده که با استفاده از فهرست کلاسی دانشجویان انجام شد. داده ها از طریق پرسشنامه و از طریق حضور در کلاس های آموزشی تکمیل شد. این پرسشنامه قبلا در مطالعه چنگیزی آشتیانی مورد استفاده قرار گرفته و روایی و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۸۳/۰=α) مورد تایید قرار گرفته بود(۵). پرسشنامه مشتمل بر ۲ بخش بوده؛ بخش اول ۱۲ آیتم داشت و اطلاعات دموگرافیک و عوامل مرتبط با رضایت تحصیلی (سن، جنس، وضعیت تاهل، رشته و مقطع تحصیلی، ترم تحصیلی، تعداد واحد گذرانده شده، شغل و تحصیلات پدر، وضعیت اقتصادی، وضعیت اشتغال، مشروط شدن) را بررسی می کرد. بخش دوم پرسشنامه مربوط به بررسی میزان رضایت مندی دانشجویان از رشته تحصیلی خود، شامل ۷ سوال ۵ قسمتی (از خیلی کم تا خیلی زیاد با امتیاز بین ۱ تا ۵)، بود، بدین ترتیب دامنه نمرات بین ۷ تا ۳۵ به دست آمد. نمرات ۷ تا ۱۲ نشان دهنده رضایت خیلی کم، ۱۳ تا ۱۸ کم، ۱۹ تا ۲۴ متوسط، ۲۵ تا ۳۰ زیاد و ۳۱ تا ۳۵ رضایت بسیار زیاد بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-۱۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی تفاوت بین میانگین نمره رضایت مندی تحصیلی با ترم تحصیلی، شغل پدر، تحصیلات پدر و وضعیت اقتصادی از آزمون آنالیز واریانس و به منظور بررسی تفاوت بین میانگین نمره رضایت مندی تحصیلی با تعداد واحد گذرانده (کمتر از ۵۰ و بیش از ۵۰ واحد)، گروه های سنی (۲۰ سال و کمتر، بالای ۲۰ سال)، جنس، وضعیت اشتغال و مشروط شدن، از آزمون تی مستقل استفاده شد. ۰۵/۰α< به عنوان سطح معناداری آزمون ها در نظر گرفته شد. نتایج: در مجموع ۱۵۰ دانشجو در تحقیق حضور داشتند که پرسشنامه های۱۵۰نفر تجریه و تحلیل شد (درصد پاسخ دهی۱۰۰%). میانگین سنی آنها ۱۲/۲±۲۰/۲۲ سال بود. ۶۳ نفر(۴۲%) دانشجویان مورد بررسی زن بودند. میزان رضایت از رشته تحصیلی در۷ دانشجو (۷/۴%) خیلی کم،۲۸ دانشجو (۷/۱۸%) کم، ۷۰ دانشجو (۷/۴۶%) متوسط،۳۲ دانشجو (۳/۲۱%) زیاد و۱۳ دانشجو (۷/۸%) بسیار زیاد بود. میانگین و انحراف معیار نمره رضایت مندی برابر با ۶۶/۵±۲۸/۲۲ بود، که نشان دهنده میزان رضایت متوسط دانشجویان از رشته تحصیلی شان بود. میانگین و انحراف معیار نمره رضایت دانشجویان ترم های تحصیلی مختلف به ترتیب عبارت بود از ۶۲/۵±۲۶/۲۳ ترم ۲ و ۳، ۳۵/۵±۴۸/۲۰ ترم ۴ و ۵ و ۷۸/۵±۳۳/۲۱ ترم ۶ و بالاتر و به طوری که بالاترین میزان رضایت مربوط به ترم های ۲ و۳ و کمترین مربوط به ترم های ۴ و۵ بود. بر اساس آزمون آماری تحلیل واریانس بین میانگین نمرات رضایت مندی در ترم های مختلف تفاوت آماری معناداری وجود داشت(۰۲/۰, p=۹۸/۳f=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت مندی در دانشجویانی که کمتر از ۵۰ واحد گذرانده بودند (۵۷/۵±۱۳/۲۳) بیشتر از دانشجویانی بود که بیش از ۵۰ واحد گذرانده بودند (۶۲/۵±۰۳/۲۱). بر اساس آزمون تی مستقل این تفاوت معنادار بود (۰۲/۰, p=۲۶/۲t=). میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویانی که شغل پدرشان کارمند بود (۵۷/۵±۶۵/۲۳)، به طور معناداری بیش از شغل آزاد (۷۱/۵±۴۷/۲۱) و بی کار (۲۵/۶±۵۷/۱۹) بود (۰۲/۰, p=۷۰/۳f=). میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویانی که پدر آنها بی سواد بوده (۹۴/۴±۷۲/۱۷) و یا تحصیلات ابتدایی داشتند (۹۲/۵±۵۷/۲۰) به طور معناداری کمتر از تحصیلات راهنمایی (۲۳/۵±۸۲/۲۱)، دیپلم (۷۴/۴±۴۶/۲۳) و دانشگاهی (۰۵/۶±۳۴/۲۴) بود (۰۰۲/۰, p=۵۰/۴f=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویان مشروط برابر ۱۲/۷±۵۵/۱۷ بود که به طور معناداری کمتراز دانشجویان غیر مشروط (۴۶/۵±۶۱/۲۲) بود (۰۰۹/۰, p=۶/۲t=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت از رشته تحصیلی در گروه سنی کمتر از ۲۰ سال برابر ۳۷/۴±۲۵/۲۳ و در گروه سنی بالای ۲۰ سال برابر ۰۰/۶±۹۷/۲۱ بود، اما از نظر آماری تفاوت معناداری بین میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در دو گروه سنی مشاهده نشد (۲۴۰/۰, p=۱۷/۱t=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت از رشته تحصیلی در زنان برابر ۰۰/۶±۴۷/۲۲ و در مردان برابر ۴۴/۵±۱۳/۲۲ بود اما از نظر آماری تفاوت معناداری بین میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در دو جنس مشاهده نشد (۷۲۰/۰, p=۳۶۰/۰t=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویان دارای وضعیت اقتصادی ضعیف برابر ۸۷/۶±۸۳/۲۱، متوسط برابر ۹۵/۴±۴۸/۲۱ و خوب برابر ۲۵/۶±۶۱/۲۳ بود اما از نظر آماری تفاوت معناداری بین میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در وضعیت های اقتصادی ضعیف، متوسط و خوب مشاهده نشد (۰۹۵/۰, p=۳۹/۲f=). میانگین و انحراف معیار نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویان شاغل برابر ۹۸/۵±۸۲/۲۳ و در دانشجویان غیر شاغل برابر ۵۸/۵±۰۰/۲۲ بود. از نظر آماری تفاوت معناداری بین میانگین نمره رضایت از رشته تحصیلی در دانشجویان شاغل و غیر شاغل مشاهده نشد(۱۵/۰, p=۴۲/۱t=). بحث و نتیجه گیری: رضایت مندی از رشته تحصیلی در مطالعه حاضر در سطح مطلوبی نیست که با نتایج مطالعه ادراکی(۴) هم خوانی دارد. اما در مطالعه فتاحی(۲) اکثر دانشجویان به رشته تحصیلی خود علاقه داشتند که با نتایج مطالعه حاضر هم خوانی ندارد. همچنین در مطالعات سنایی نسب(۶) و رجالی(۷) نیز بیش از ۹۰ درصد از دانشجویان از رشته تحصیلی خود رضایت داشتند و نگرش مثبتی نسبت به رشته تحصیلی خود داشتند. به نظر می رسد بخشی از این تفاوت ها مربوط به سطح دانشگاه ها و محیط آموزشی دانشگاه ها باشد. از سایر علل این تفاوت ها می توان به برنامه های آموزشی دانشگاه ها و نقش دانشکده ها، گروه های آموزشی و اساتید بر بهبود نگرش نسبت به رشته تحصیلی و رضایت مندی از رشته تحصیلی اشاره نمود. دانشجویان مطالعه حاضر رضایت مندی مطلوبی از رشته تحصیلی شان نداشتند. با توجه به این که عواملی مانند شغل و تحصیلات پدر، ترم تحصیلی و تعداد واحد گذرانده شده در رضایت مندی از رشته تاثیر دارند و همچنین با توجه به این که رضایت مندی در دانشجویان مشروط کمتر بوده، پیشنهاد می شود؛ دانشجویانی که احتمال دارد رضایت کمتری از رشته تحصیلی خود داشته باشد شناسایی شده و مداخلات لازم جهت افزایش رضایت مندی و علاقه به رشته در آنها انجام شود.