بررسی حسابداری و مدیریت بودجه در نهادهای غیردولتی

انجمن بین المللی حسابداران مالی (آیفک) به ارائه مراحل توسعه حسابداری مدیریت شامل مرحله اول: تعیین بهای تمام شده و کنترل مالی, مرحله دوم: تهیه و آماده سازی اطلاعات برای برنامه ریزی و کنترل مدیریت, مرحله سوم: کاهش اتلاف منابع سازمان و مرحله چهارم: خلق ارزش ازطریق استفاده کارا از منابع پرداخته است, عبدالقادر و لوتر (۲۰۰۶) توانستند چهل تکنیک, مفهوم و روش حسابداری مدیریت را به ۴ مرحله توسعه مذکور منتسب نمایند. ما در این پژوهش به دنبال درک جایگاه حسابداری مدیریت در ایران و بالاخص این موضوع که در کدام مرحله قرار گرفته ایم و همچنین بررسی وضعیت این چهل تکنیک در ایران هستیم.پرسشنامه ای مشتمل برچهل سوال درقالب طیف پنج گانه لیکرت درحوزه وضعیت استفاده, میزان استفاده و اهمیت استفاده طراحی و میان مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران و مدیران مالی صنعت نفت و گاز توزیع شد و نتایج حاصل از ۱۴۰ پرسشنامه به شرح زیر می باشد.میزان استفاده از «مرحله اول» درایران زیاد می باشد و میزان استفاده از سایر مراحل درسطح پایینی قراردارد.دو تکنیک, روش یا مفهوم شامل «استفاده از یک نرخ سربار برای کل شرکت» و «استفاده از معیارهای مالی برای ارزیابی عملکرد سازمان» در ایران به میزان بالایی مورد استفاده قرار میگیرند. میزان استفاده از هفت تکنیک, روش یا مفهوم شامل «استفاده از نرخ سربار برای هر یک از واحدهای سازمان», «بودجه بندی انعطاف پذیر», «استفاده از بودجه برای انجام وظایف برنامه ریزی مدیران», «تهیه سناریوهای بودجه (تحلیل شرطی: اگر... آنگاه...)», «تهیه بودجه بر اساس برنامه های بلندمدت و راهبردی شرکت», «استفاده از شاخص های غیر مالی مرتبط باکارکنان برای ارزیابی عملکرد سازمان» و «استفاده از روش های ارزشیابی موجودی ها (فایفو, لایفو,...)», درسطح متوسطی قراردارند. میزان استفاده از سایر تکنیک ها در ایران, درسطح پایینی قراردارد.اهمیت استفاده از «مرحله اول» درسطح متوسطی می باشد و اهمیت استفاده ازمراحل دوم و سوم و چهارم, زیاد می باشد. ترتیب اهمیت مراحل از کمترین به بیشترین به صورت مرحله اول, مرحله دوم, مرحله چهارم و مرحله سوم قرار دارند.اهمیت تکنیک «استفاده از یک نرخ سربار برای کل شرکت» درسطح پایینی قرار دارد. چهارده تکنیک, روش و مفهوم از اهمیت متوسطی برخوردارند و اهمیت بیست و یک تکنیک, روش و مفهوم دیگر, بالا می باشد.تکنیک های اولویت دار برای استفاده عبارتند از: «استفاده از شاخص های غیر مالی مرتبط با عملیات برای ارزیابی عملکرد سازمان», «طبقه بندی هزینه هابه ثابت و متغیر», «ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی», «الگو برداری از بهترین ها»و «محاسبه بهای تمام شده بر مبنای فعالیت.

Keywords:

حسابداری , مدیریت بودجه , نهاد دولتی