خودکارامدی: مفهومی عملکردی و تاثیرگذار در کنترل دیابت نوع ۲

مقدمه: خودکارامدی به عنوان یک متغیر روانی- اجتماعی در حوزه دیابت، از مواردی است که می تواند در انواع پیامدهای این بیماری به صورت مطلوب یا نامطلوب تاثیرگذار باشد. این پژوهش با هدف تعیین میزان خودکارامدی و عوامل موثر بر آن در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام گرفت.روش ها: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر در سال ۱۳۹۰ به مدت ۴ ماه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مراجعه کننده به یکی از مراکز دیابت شهر اصفهان بودند. حجم نمونه ۱۴۰ نفر و به روش نمونه گیری مستمر (متوالی) انتخاب شد. میزان خودکارامدی بیماران با استفاده از پرسش نامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با بیماری (۱۲ گویه) و ابزار استاندارد خودکارامدی (۸ گویه) بر اساس مقیاس ده درجه ای لیکرت اندازه گیری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار ۱۱.۵SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی بیماران ۸۲/۷ ± ۲۳/۵۳ سال (۷۵-۳۷ سال) و طول مدت بیماری شرکت کنندگان در این مطالعه ۶۳/۵ ± ۱۹/۷ سال (۲۰-۱ سال) گزارش گردید. میانگین و انحراف معیار خودکارامدی ۲۷/۹ ± ۲۹/۳۶ و میزان امتیاز خودکارامدی بین ۱۹ و ۵۶ متغیر بود. در مجموع ۶/۵۸ درصد بیماران مبتلا به دیابت دارای خودکارامدی پایین بودند. یافته های مطالعه نشان داد که وضعیت تاهل (۰۱/۰P < )، سطح تحصیلات (۰۴/۰ = P)، وضعیت سلامتی عمومی فرد از دیدگاه خود (۰۴/۰ = P)، طول مدت ابتلا به دیابت (۰۲/۰ = P) و HbA۱C (۰۲/۰ = P) با خودکارامدی ارتباط معنی داری داشتند؛ به طوری که افراد متاهل، دارای تحصیلات بیشتر، وضع سلامتی مطلوب و مدت زمان بیشتر ابتلا به دیابت دارای خودکارامدی بالاتری بودند و با افزایش خودکارامدی میزان HbA۱C کاهش یافت.نتیجه گیری: با توجه به این مورد که خودکارامدی به عنوان یکی از عوامل موثر و کلیدی در کنترل دیابت به شمار می رود و این که درصد چشمگیری از بیماران مورد مطالعه از امتیاز خودکارامدی پایینی برخوردار بودند، ضرورت انجام مداخلات آموزشی با بهره گیری از مدل های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت با تمرکز بر سازه خودکارامدی اجتناب ناپذیر می نماید.واژه های کلیدی: خودکارامدی، دیابت نوع ۲، HbA۱C، بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲.

Keywords:

Self-Efficacy , Type ۲ Diabetes , HbA۱C , Patient