مهاجرت کارگران ایرانی به جنوب قفقاز و وضعیت زندگی آن ها در آستانه سده بیستم میلادی

تحولات اقتصادی جنوب قفقاز، زمینه ظهور صنایع جدیدی چون نفت، سیمان، استخراج معادن، ساختمان سازی، نساجی و غیره را فراهم آورد. استخراج و بهره برداری صنعتی از چاه های نفت باکو در مقیاس وسیع نیز یکی از جلوه های این تحول بود. این اقدامات نیاز به نیروی کار را به شدت افزایش داد،به طور که نیروی کار بومی پاسخگوی این نیاز نبود. از طرف دیگر بیکاری فصلی در جامعه کشاورزی ایران، به خصوص آذربایجان و هم جواری این ایالت با قفقاز، فرصت های شغلی جدیدی برای کشاورزان و کارگران فراهم ساخت. پرسش اصلی پژوهش حاضر، ناظر به وضعیت زندگی و سطح رفاه کارگران ایرانی قفقاز است. یافتههای این مقاله برپایه آمارها و اطلاعات مندرج در اسناد بایگانی های روسیه ، گرجستان و آذربایجان نشان میدهد باوجوداینکه کارگران ایرانی در این دوره، نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی، صنایع نفتی و ارتباطی قفقاز داشتند، اما درآمد بسیار کمی داشتند و در وضعیت رفاهی اسفناکی به سر می بردند. بیشتر این کارگران بی سواد و مجرد بودند و به علت کار طاقت فرسا، میزان بیماری و مرگ و میر در میان آنها بسیار بالا بود.

Keywords:

قفقاز , صنعت نفت , مهاجرت , کارگران ایرانی , وضعیت رفاهی