واکاوی اثرات پراکنش کاربری های شهری در دستیابی به عدالت فضایی با تاکید بر خدمات آموزشی (نمونه موردی حوزه شمال غرب شهر مشهد)

یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای ایران در دهه های اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که این امر زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از خدمات شهری شده است، براین اساس هدف از انجام پژوهش حاضر دستیابی به عدالت فضایی در پراکنش خدمات آموزشی در حوزه شمال غرب شهر مشهد می باشد. روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با تلفیق نقشه های شعاع عملکرد خدمات مختلف آموزشی (پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی، دبیرستان، هنرستان، دانشگاه و مراکز آموزشی آزاد) بخش های دارای کمبود در زمینه تامین خدمات آموزشی در حوزه شناسایی شده است و سپس از تکنیک Topsis-AHP حوزه شمال غرب به تفکیک مناطق آن مورد بررسی قرار گرفت و اولویت مناطق نیازمند تقویت خدمات آموزشی شناسایی گردید. یافته های حاصله بیانگر آن است که نظام آموزشی با معیارهای ظرفیت و پوشش دهی فعالیت های آموزشی و تعداد محصلین با امتیاز ۰.۲ و نظام عملکردی فعالیتی با معیارهای توزیع بهینه امکانات و خدمات شهری، کارآیی خدمات، تامین نیازهای ساکنین به خدمات عمومی و منافع اجتماعی با امتیاز ۰.۱۸ تاثیرگذارترین نظام ها در دستیابی به عدالت فضایی به واسطه پراکنش کاربری ها بوده و در مقابل نظام زیست محیطی با معیارهای حفظ کیفیت زیست محیطی و تعادل در روابط انسان و محیط با امتیاز ۰.۰۸ و نظام حرکتی دسترسی با معیارهای تامین دسترسی شهروندان به امکانات و خدمات شهری و حفظ تناسب، توازن و تعادل شهر با امتیاز ۰.۱۲ علیرغم تاثیرکمتر، بر عدالت فضایی در پراکنش کاربری های آموزشی تاثیرگذار می باشد. همچنین منطقه ۱۰ مشهد به عنوان مطلوبترین منطقه در حوزه شمال غربی با امتیاز ۰.۸ می باشد و پس از آن ناحیه ۶ منطقه ۲ با امتیاز ۰.۴۷ بوده و در نهایت نامطلوبترین وضعیت را منطقه ۱۲ با امتیاز ۰.۲۲ داشته است.

Keywords:

پراکنش کاربری های شهری , عدالت فضایی , خدمات آموزشی , حوزه شمال غرب مشهد