بازتاب رنگ مشک در شعر فارسی: بررسی مشک به عنوان ماده رنگزا و همراه های آن در کتابت و نگارگری در شاهنامه فردوسی
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 240
This Paper With 32 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_KVSHN-21-44_005
تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402
Abstract:
شاهنامه یکی از منابع مهم بازتاب دهنده علوم مختلف مانند معماری، پزشکی، نجوم، رنگزاها در کنار تاریخ و باورهای مردم در ایران کهن است. رنگ مشک و خاصیت رنگزایی این ماده نیز به صورتهای مختلف در متون ادبی به کاررفته؛ اما در شاهنامه، این کاربرد بویژه، در زمینه کتابت و نگارگری، آشکارتر است. جالب توجه این است که با وجود اشاره به رنگ مشک در متون ادبی، امروزه آن را بیشتر به عنوان یک ماده معطر میشناسند و خاصیت رنگزایی آن به فراموشی سپرده شده و حتی در فرهنگهای فارسی نیز بدان اشارهای نشده است. این موضوع سبب شده که نه تنها در تفسیر ابیات مرتبط با رنگ مشک، تردیدهایی در زمینه رنگزا بودن این ماده محسوس باشد؛ بلکه در واقعیتهای علمی- تاریخی مربوط به علم شناخت رنگزاها (به عنوان مثال تقسیمبندی مرکبهای نوشتاری کهن) نیز چنین است. در این پژوهش، ابتدا به بررسی بازتاب رنگ مشک در شعر فارسی پرداخته شده و رنگزا بودن و استفاده از آن در زمینه کتابت و نگارگری بر اساس اشاراتی که در متون ادبی و به خصوص شاهنامه و کتابهای مربوط به رنگزاهای کهن ایران آمده، به اثبات رسیده است. مشک در ابیات شاهنامه به عنوان یکی از ابزارهای کتابت و نگارگری همراه با ترکیبات و واژههایی مانند انقاس، عنبر، گلاب، می و کاغذگونههای حریر چینی و پرند هندی آمده که در نظر نگرفتن این همراهیها در متون ادبی باعث ایجاد نقایصی در تفسیر ابیات شدهاست. در این پژوهش همچنین بر اساس این همراهیها، ارتباط زیرکانه آنها با رنگ مشک بازنمود شده است. نتیجه این پژوهش از یک سو، پیشینه تاریخی این ماده رنگزا را در زمینه کتابت و نگارگری، مشخصتر و از سوی دیگر مطالبی را مطرح خواهد کرد که با دانستن آنها، درک معانی ابیات مرتبط با رنگ مشک و همراههای آن واضحتر میشود.
Authors
فاطمه سلحشور
گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
عطا محمد رادمنش
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
محبوبه خراسانی
دانشیار گروه زبان و ادبیا فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران.
یاسر حمزوی
استادیار، گروه مرمت و باستان سنجی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :