تحلیل و بررسی کنایه در شاهنامه فردوسی

موضوع این پژوهش «بررسی و تحلیل کنایه در شاهنامه فردوسی» است. هدف نویسنده از آن پاسخ به این سوال بوده که: «کنایه و ابعاد هنری و بلاغی آن در ذهن و زبان فردوسی کدام است؟» روش جستار در این نوشته، تحلیل محتوا با ابزار کتابخانه ای بوده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که سخنوری چون فردوسی در خلق و ابداع کنایه های عام و خاص تبحر بسیار داشته زیرا او از ابعاد کلامی و بلاغی و ویژگی تصویر آفرینی کنایه، هوشمندانه با خبر بوده است و از این رو در شاهنامه به آفرینش کنایه های عام یا استعاره های مرکب جذاب پرداخته و انواع کنایه های خاص از قبیل: تلویح، ایما، رمز و کنایه فعلی را در بخش حماسی برای فارسی زبانان به یادگار گذاشته است. کنایه های بی بدیلی چون: «نهالی به دوزخ فرستادن»، «گاو کسی در چرم بودن» ، «سر تیغ کسی نیام را ندیدن». همچنین نقد و تحلیل آثار بلاغی و تصویر آفرین کنایه در شاهنامه در ۱۶ عنوان مستند به کتب بلاغی دست اول و ذکر تمام شواهد از متن شاهنامه، خود از یافته های علمی و پژوهشی این مقاله است و شرح مبانی کنایه با استناد به نظریه «ترک تصریح» خود از دست آورد های بدیع و دست اول است که برای نخستین بار در آن بیان شده است.

Keywords:

ترکیب کنایی , شاهنامه فردوسی , تصویر آفرینی کنایه , نظریه ترک تصریح