بررسی پیوند حماسه و دین در خاوران نامه ابن حسام خوسفی

مولانا محمد بن حسام خوسفی (تولد: ۷۸۲ یا ۷۸۳ هجری ق، وفات: ۸۷۴ یا ۸۷۵ هجری ق)، از جمله شاعرانی است که دست توانایی در شعر و شاعری بخصوص حماسه دینی داشته است. خاوران نامه او مبتنی بر ۲۲۵۰۰ بیت، در بحر متقارب، در ذکر مبارزات حضرت علی بن ابی طالب (ع) و جنگاوری­ های آن حضرت در سرزمین خاوران است و از بهترین نمونه­ های حماسه دینی در ادب فارسی به ­شمار می­ رود. وجود جنبه ­های قوی حماسی و دینی و پیوند عمیق بین حماسه و مسائل دینی از ویژگی­ های برجسته این اثر است. این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده، در پی بررسی جنبه­ های حماسی و دینی، با هدف نمایاندن پیوند حماسه و دین در خاوران ­نامه است. توجه به اصول و فروع دین، وجود قهرمانان و بزرگان آرمانی و دینی از قبیل پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) و دعوت به اسلام، از خاوران ­نامه اثری دینی ساخته از سوی دیگر قهرمانان دینی از نیروها و ظرفیت­ های خارق ­العاده و مبالغه ­آمیز برخوردارند و از انواع و اقسام سلاح در نبردها استفاده می­ کنند، دشمن را می­ فریبند و از نیروها و ظرفیت­ های خارق ­العاده و مبالغه ­آمیز برخوردارند و از انواع و اقسام سلاح در نبردها استفاده می­کنند، دشمن را می­ فریبند و از نیروهای غیبی و دیو و جادو مدد می­ گیرند، همه اینها خاوران­ نامه را اثری حماسی ساخته که در آن حماسه و دین با هم درآمیخته و به شکل یک حماسه دینی درآمده است.

Keywords:

خاوران نامه , ابن حسام , حماسه سرایی , حماسه دینی