نیازسنجی آموزشی برنامه های آموزش خانواده (FTPs) برای اولیاء نظامی دانش آموزان: مطالعه موردی مدارس متوسطه یک شهرک نظامی در شهر تهران

زمینه و هدف: برنامه ­های آموزش خانواده به عنوان یک ساحت تربیتی برای اولیاء دانش آموزان در نظام آموزش و پرورش قلمداد می­ گردد. این مطالعه با هدف نیازسنجی و اولویت­بندی نیازهای آموزشی اولیاء نظامی شرکت کننده در برنامه­ های آموزش خانواده (FTPs) در سطح مدارس یک شهرک نظامی در شهر تهران انجام گرفته است. روش ها: این مطالعه، با رویکرد ترکیبی در دو فاز کیفی و کمی در سال ۱۳۹۵ انجام گرفت. نمونه پژوهش در فاز کیفی شامل ۱۰ نفر از مادران، ۸ نفر از پدران و ۱۰ نفر از دانش­آموزان (۱۲ تا ۱۷ سال) می­باشد که به صورت هدفمند از بین خانواده­ های نظامی انتخاب شده ­اند. داده­های بخش کیفی با استفاده از مصاحبه­ های نیمه ­ساختاریافته و نیازسنجی به شیوه بارش ­افکار (Brainstorming) گردآوری و با رویکرد Colaizzi مورد تحلیل قرار گرفت. در فاز کمی با هدف اولویت بندی داده­ها تعداد ۳۶۴ نفر از والدین و دانش ­آموزان به روش نمونه­ گیری خوشه­ ای چند­ مرحله­ ای انتخاب شدند. گردآوری داده­ها در فاز ۲ با استفاده از دو پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل داده ­ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم­ افزار SPSS ۱۸ انجام گرفت.  یافته ها: با تحلیل فاز کیفی تعداد ۱۹ و ۲۱ نیاز آموزشی به ترتیب در مقطع اول و دوم متوسطه در چهار بعد اجتماعی- فرهنگی، تحصیلی، مذهبی و جسمی- بهداشتی احصاء گردید. در فاز کمی اولویت اول نیاز آموزشی اولیاء نظامی در برنامه آموزش خانواده از دیدگاه دانش­آموزان در هر دو مقطع اول و دوم متوسطه به ترتیب شامل: نیاز­های جسمی - بهداشتی (با امتیاز: ۳۸۴/۷) و نیازهای تحصیلی (با امتیاز: ۹۷۰/۵)  بود. همچنین از دیدگاه والدین در هر دو مقطع تحصیلی متوسطه، نیاز­های جسمی و بهداشتی (با میانگین: ۳/۷۳ و ۵/۷۵) به عنوان اولویت اول شناخته شد. سایر نتایج نشان داد پسران نیاز­های جسمی- بهداشتی شدیدتری را نسبت به دختران تجربه می­کنند. همچنین بین دیدگاه مادران و پدران در انتخاب نیاز­های آموزشی تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: نیاز­های آموزشی اولویت بندی شده در این مطالعه، نیاز­های جسمی - بهداشتی و نیازهای تحصیلی، در چارچوب برنامه آموزش خانواده می­تواند به عنوان مبنایی برای تجدیدنظر در محتوای آموزشی این دوره­ ها در سطح شهرک ­های نظامی قرار گیرد.

Keywords:

نیازسنجی آموزشی , برنامه های آموزش خانواده , اولیاء نظامی , مدرسه