سنگ شناسی، زمین شیمی و سنگ زایی واحدهای آذرین منطقه کوه رخنه: با نگرشی بر روند کانه زایی آن (جنوب غرب بیرجند، استان خراسان جنوبی)

منطقه کوه رخنه در جنوب غرب معدن قلعه زری در شهرستان بیرجند و در بخش مرکزی پهنه ساختاری لوت واقع است. زمین­شناسی منطقه شامل تناوب سنگ­های آتشفشانی با ترکیب داسیت تا آندزیت است و واحدهای نیمه عمیق شامل گرانودیوریت پورفیری، تونالیت پورفیری، پیروکسن دیوریت پورفیری، دیوریت پورفیری و کوارتز دیوریت پورفیری هستند که در آنها نفوذ نموده­اند. پهنه های دگرسانی رخنمون یافته در منطقه مورد بررسی شامل پروپیلیتی-کلریتی، سرسیتی، آرژیلیک، سیلیسی و کربناتی شدن هستند که دگرسانی­های سیلیسی و آرژیلیک ارتباط نزدکی با روند کانی­سازی دارند. کانی­سازی در قالب سه رگه اصلی (A، B وC) با روند جنوب­شرق-شمال­غرب درون پهنه­های گسلی در واحدهای آندزیتی و دیوریتی رخ داده است. کانه­های اولیه شامل پیریت، کالکوپیریت و کانه­های ثانویه بورنیت، کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت هستند. کانی­سازی درون این رگه­ها نیز به صورت رگه-رگچه­ای، توده­ای، جانشینی و برشی ایجاد شده است. ترکیب شیمیایی این توده­های نیمه­عمیق نوع I بیشتر بین متاآلومین تا کمی پرآلومین متغیر بوده و ماهیت آهکی قلیایی است. همچنین ناهنجاری منفی Eu و نسبت کمتر از یک Eu/Eu* (۹۶/۰-۵۴/۰) نشانگر حضور کانی پلازیوکلاز در خاستگاه ماگماست. مقادیر پایین عنصرهای Nb وTi  در این واحدها بیانگرتشکیل آنها در جایگاه زمین­ساختی وابسته به پهنه فرورانش در کرانه فعال قاره­ای است. بر اساس داده­های زمین شیمیایی به دست آمده از تجزیه عنصرهای جزئی و خاکی نادر، ماگمای سازنده این واحدهای نیمه­عمیق از ذوب بخشی حدود ۱ تا ۵ درصد گارنت اسپینل لرزولیت در گوشته غنی شده و در عمق حدود ۶۵ تا ۶۷ کیلومتر تشکیل شده است.

Keywords:

Subvolcanic intrusions , Alteration , Mineralization , Geochemistry , Petrogenesis , Kuh-Rakhneh , Lut block , توده های نیمه عمیق , دگرسانی , کانی سازی , ژئوشیمیایی , پتروژنز , کوه رخنه , بلوک لوت