نیازهای گرمایی و پارامترهای رشد جمعیت شپشه دندانه دار غلات (Oryzaephilus surinamensis (Coleoptera: Silvanidae روی ارقام مختلف گندم در شرایط آزمایشگاه

شپشه دندانه دار غلات (Oryzaephilus surinamensis (L.) (Coleoptera: Silvanidae از آفات محصولات انباری مانند گندم انبار شده می باشد. در این تحقیق زیست­شناسی، نیازهای گرمایی و پارامترهای رشد جمعیت شپشه دندانه ­دار غلات روی پنج رقم گندم قدس، مهدوی، چمران، کویر و پیشتاز مورد مطالعه قرار گرفت. تمامی آزمایش­ ها در رطوبت نسبی ۵ ±۷۰ درصد و دوره نوری ۱۲ ساعت تاریکی و ۱۲ ساعت روشنایی انجام گرفت. دوره لاروی و شفیرگی در دمای ۵/۰±۲۸ در روی ارقام مختلف اختلاف معنی ­داری را نشان ندادند. میانگین میزان تخمریزی ماده ­ها نیز روی ارقام مختلف مقایسه شد. متوسط میزان تخم­ریزی ۲۸/۸±۱۱/۱۰۵ تخم روی رقم قدس و ۳۴/۴ ±۷۲/۷۲ تخم  روی رقم کویر به دست آمد که به ترتیب بیش­ترین و کم­ترین میزان تخم­ریزی را روی ارقام مختلف به خود اختصاص دادند. تاثیر دما روی نرخ رشد مراحل نابالغ در دماهای ۲۰، ۲۵، ۲۸ و۳۰ درجه سلسیوس روی ارقام مختلف مقایسه شد. نتایج نشان داد که با افزایش دما از ۲۰ تا ۳۰ درجه سلسیوس طول دوره لاروی و شفیرگی کاهش معنی ­داری داشت. در آزمایش دیگر نیاز­های گرمایی شپشه دندانه ­دار در پنج رقم گندم، با قراردادن حشره در شش دما بررسی شد. کمترین صفر رشد مرحله لاروی و شفیرگی به ترتیب در ارقام چمران و پیشتاز و بیشترین آن در رقم قدس به دست آمد. بررسی پارامترهای رشد جمعیت در دمای ۵/۰±۲۸ درجه سلسیوس و برای بیست تکرار انجام شد. مقایسه پارامترهای رشد جمعیت نشان داد که به طور معنی­ دار رقم مهدوی با ۶۵/۷۱ بالاترین مقدار نرخ خالص تولیدمثل R۰ و رقم کویر با ۵۵/۳۳ کمترین مقدار R۰ راداشت. بالاترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت(rm) به میزان ۰۶۴۲/۰ بر روز روی رقم مهدوی وکم­ترین آن ۰۵۰۸/۰ بر روز روی رقم پیشتاز بود. کم­ترین زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) و کم ترین طول دوره یک نسل (T) به ترتیب در ارقام مهدوی و چمران و بیش ترین آن در رقم پیشتاژ مشاهده شد. میزان lروی ارقام مختلف تفاوت معنی ­دار نداشت.

Keywords:

Oryzaephilus surinamensis , population growth parameters , wheat variety , thermal requirements