بررسی وضعیت حقوقی و فقهی قرارداد استفاده از رحم زن

قرارداد استفاده از رحم زن، قراردادی است که بر پایه آن، زنی می پذیرد جنین به دست آمده از تخمک و اسپرم یک زن و شوهر را در رحم خود نگاه دارد و پس از زایمان به آن ها برگرداند. دیدگاه فقهای کنونی امامیه و حقوق دانان ایران در مورد اعتبار این قرارداد دیگرگون است؛ شماری از فقها استفاده از رحم زن دیگر را در زادآوری،جایز، و قرارداد را معتبر می دانند، اما به نظر شماری دیگر، این کار حرام و نامعتبر است؛ هم چنین، برخی از حقوق دانان نیز این قرارداد را درست و معتبر، و برخی دیگرآن را به علت ناهماهنگی با نظم همگانی، باطل می دانند.اعتبار این قرارداد، افزون بر شرایط همگانی قراردادها (ماده ۱۹۰ «قانون مدنی»)، نیازمند شرایطی خاص است، که به دلیل تردید در معلوم بودن، مقدور بودن، و مشروع بودن مورد معامله، می توان اعتبار حقوقی آن را مردود دانست. با از میان رفتن اعتبار قرارداد، حقوق و تکالیف مورد نظر دو طرف نیز از میان می رود و تنها، پاره ای آثار قهری باقی می ماند، که مهم ترین آن ها قرابت و نسبی است که به گونه ای قهری و غیرارادی،به دنبال عمل انتقال جنین پدید می آید.در این قرارداد، نسب پدری کودکی که به دنیا می آید آشکار است، ولی برای تعیین نسب مادری، به دلیل اینکه کودک، با دو زن (زن صاحب تخمک و زن صاحب رحم) رابطه تکوینی دارد، اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی از فقها زن صاحب تخمک، برخی زن صاحب رحم، و برخی هر دو را مادر کودک می دانند.

Keywords:

قرارداد , استفاده از رحم زن دیگر , ناباروری , زن صاحب رحم