سرچشمه حکایات عبید زاکانی در رساله دلگشا

چکیده: رساله دلگشا، یکی از آثار ارزشمند عبید زاکانی در زمینه طنز است، که از دو بخش حکایات عربی و فارسی تشکیل شده است. بسیاری از افراد و صاحب­نظران عبید را مبتکر حکایات طنزآمیز می­دانند؛ در حالی­که با مطالعه و بررسی حکایات عربی این اثر، تاثیرپذیری او از منابع عربی به خوبی نمایان می­شود. با بررسی­های انجام شده در این پژوهش، نشان داده­ایم که عبید نه تنها این حکایت­ها را ابداع نکرده، بلکه به شدت از منابع عربی پیش از خود متاثر شده است؛ اما باید اذعان داشت که او فقط به رونویسی از منابع عربی نپرداخته، بلکه در تعداد فراوانی از حکایت­ها، عبارت­ها را با حفظ معنا و مضمون تغییر داده و الفاظ متفاوتی را برای القای معانی به کار برده است. از نکات دیگری که در این مقاله به آن دست­یافته­ایم، تاثیرگذاری عبید بر کتاب روض الاخیار المنتخب من ربیع الابرار اثر اماسی است؛ به گونه­ای که بیست و پنج حکایت عبید که فاقد منبع عربی بودند، به صورت کاملا مشابه در این کتاب دیده شده است.

Keywords:

کلید واژه­ها: عبید زاکانی , رساله دلگشا , منابع عربی , اماسی , روض الاخیار المنتخب من ربیع الابرار