شاخص ها و مولفه های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران: سنتز پژوهی بر اساس مدل روبرتس

زمینه: هویت اخلاقی فراگیران از اهداف مهم در نظام­های تعلیم و تربیت است. یکی از زمینه­های مهم در تکوین هویت اخلاقی فراگیران شناخت عوامل موثر بر آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مولفه­ها و شاخص­های هویت اخلاقی فراگیران با توجه به پیشینه پژوهشی موجود می­باشد. روش­: رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی براساس مدل روبرتس و همکاران(۲۰۰۷) است. جامعه پژوهش، متشکل از ۲۲۷ مقاله در زمینه مولفه­های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران در طول سال­های ۲۰۰۹  تا ۲۰۲۲ میلادی بود. نمونه پژوهش شامل۳۳ مقاله است که به صورت هدفمند جمع آوری و بر اساس پایش موضوعی، داده­ها انتخاب شده­اند. داده­های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده­اند.   یافته ­ها: بر اساس تجزیه وتحلیل مقالات پیشین، مولفه­های هویت اخلاقی فراگیران در ۶ بعد طبقه­بندی شدند. این ابعاد شامل بعد فردی(مشتمل بر عوامل؛ ویژگی­های شخصیتی، هوش اخلاقی، مهارت­های شناختی و زمینه­های فردی)، بعد ویژگی­های مربی(مشتمل بر عوامل؛ تعهد، مهارت­های ادراکی، اخلاق مداری، تعامل مناسب و تخصص)، بعد محتوای آموزشی(مشتمل بر عوامل؛ مشارکتی، اجتماع­مدار و واقع­بینانه)، بعد رویکردهای یاددهی-یادگیری (مشتمل بر عوامل؛ رویکردهای تیمی، فرآیند محوری و رویکرد تعاملی، رویکردهای فعال، مبتنی بر پراکسیس و مبتنی بر سازنده­گرایی)، ویژگی­های ارزشیابی (مشتمل بر محورهایی چون رویکردهای اجتماع­مدار، رویکردهای فردی، رویکردهای سنجش عملکردی و عدالت­گرا) و عوامل زمینه­ای (مشتمل بر محورهایی چون بسترهای ارتباط مجازی، خانواده، بستر اجتماعی محیط، مدرسه و دوستان) است. نتیجه­ گیری: مولفه ها و شاخص­های موثر بر هویت اخلاقی فراگیران در شش بعد سازماندهی شد از این رو برای طراحی الگوهای برنامه درسی جهت تربیت اخلاقی فراگیران می­توان با در نظر گرفتن ابعاد زمینه طراحی الگوی جامع را فراهم آورد.

Keywords:

Components , Moral identity , Education , هوش اخلاقی , هویت اخلاقی , تعلیم و تربیت.