بررسی روند تغییرات سطح جنگل با استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ASTER (مطالعه موردی: جنگل های حاشیه ای جنوب و جنوب غربی شهر گرگان)

در طول دهه های اخیر جنگل های خزری توسط دخالت های انسانی مورد تعرض قرار گرفته اند. دسترسی آسان، فراوانی و تنوع محصولات جنگلی با ارزش منجر به افزایش تراکم جمعیت، ایجاد مناطق مسکونی جدید و فعالیت های جنگل زدایی شده است. آشکار ساختن تغییرات یکی از روش های اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی می باشد. این مطالعه تغییرات سطح جنگل های جنوب شهر گرگان را در سه مقطع زمانی (۱۳۸۵-۱۳۷۳-۱۳۴۵)، با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی مورد ارزیابی قرار می دهد. به منظور تهیه نقشه وضعیت گستره جنگل در سال های ۱۳۴۵ و ۱۳۷۳، عکس های هوایی سال های یاد شده، رقومی و با استفاده از نقاط کنترل زمینی و نقشه های توپوگرافی زمین مرجع گردیدند. فتوموزاییک رقومی از طریق اتصال رقومی عکس ها در محیط GIS انجام پذیرفت. سپس، نقشه گستره جنگل مربوط به این دو سال از طریق رقومی سازی مرز کاربری ها بر روی فتوموزاییک رقومی به دست آمده از عکس های هوایی تهیه گردید. برای تهیه نقشه گستره جنگل سال ۱۳۸۵ تصاویر ماهواره ای سنجنده ASTER مورد استفاده قرار گرفتند. با بررسی کیفیت تصاویر، هیچ گونه خطای رادیومتری مشاهده نگردید. تصحیحات مختلف، شامل تصحیح اتمسفری با استفاده از مدل COST و تصحیح هندسی با روش ارتو بر روی تصاویر انجام شد. باندهای مصنوعی با استفاده از روش های مناسب پردازش تصاویر شامل نسبت گیری و تجزیه مولفه های اصلی ایجاد شدند. پس از انتخاب بهترین مجموعه باندی با استفاده از شاخص فاصله باتاچاریا، طبقه بندی تصاویر با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. به منظور کشف تغییرات از روش مقایسه پس از طبقه بندی استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان دهنده تغییر وسیع سطح جنگل به اراضی غیرجنگلی در طی مدت ۴۱ سال می باشد. در طی این مدت ۸/۱۲۵۰ هکتار از سطح جنگل طبیعی کاسته شده و فقط ۲۹/۲۴۶ هکتار به سطح جنگل افزوده شده است. به این ترتیب، در مجموع سطح جنگل به میزان ۵/۱۰۰۴ هکتار کاهش یافته است. نتایج همچنین نشان داد که نرخ تغییرات سالیانه سطح جنگل طبیعی در طی دوره زمانی (۱۳۷۳-۱۳۴۵) بیش تر از دوره زمانی (۱۳۸۵-۱۳۷۳) بوده است.