سیبویه و الکتاب

مولد سیبویه: وی در بیضای شیراز و به قولی در بصره بعصر اول عباسی تولد یافته، و بطور مسلم در بصره نشو و نما و تحصیل کمالات کرده و در آغاز به درس ابوزید انصاری، وعیسی بن عمر که به سال ۱۴۹ هجری درگذشته حاضر میشده و بدون واسطه از آنان روایت کرده، کتاب الجامع عیسی بن عمر را با بیانات استاد بزرگوارش خلیل بن احمد بهم آمیخته و آن را پس از تکمیل الکتاب نامیده است، و مردم آن را قرآن النحو خوانده اند. وجه تسمیه سیبویه: در وجه تسمیه وی چند گفتار به ما رسیده است: ۱- مادرش در کودکی وی را میرقصانید و به این نام ترنم می نمود: سیبویه، سیبویه، سیبویهم. ۲- سیب را دوست داشت و پیوسته آن را می بوئید، و همراه داشت. ۳- پیوسته بوی سیب از وی استشمام می گردید. ۴- سه بوی خوش از او به مشام می رسید (دائره المعارف فرید وجدی ) ۵- دو گونه اش مانند سیب، سرخ و خوشبوی بود ( ابن خلکان از ابراهیم حربی روایت کرده ) ۶- معجم الدباء و انباه الرواه از ابن خالویه روایت کرده اند که ابوعبدالله بن طاهر عسگری گوید : سیبویه از دو کلمه (سی) (بوی) یعنی ثلاثون رائحه ترکیب یافته ، زیرا وی دارای سی نوع از بویهای خوب بود. میگوییم سیبویه مرکب است از دو کلمه «سیب» و «ویه» مانند شاهویه، ماهویه، شاذویه، حمویه، حمدویه، راهویه، حیویه، ساویه، حکویه، نفطویه، خالویه، درستویه، قولویه، رنجویه، بابویه، پطویه، بویه، مرزویه،زویه، زیلویه،...