مناقب و اوصاف امام علی (ع) در دیوان آذری اسفراینی

نورالدین محمد بن عبدالمک آذری اسفراینی طوسی ، فرزند جمالالدین علی حمزه بن علی ملک هاشمی آذری طوسی بیهقی اسفراینی ، که پدرش از بزرگان ناحیه اسفراین بود، نسبش از یک سو به خاندان سربداران و از سویی به احمد بن محمد زمجی هاشمی مروزی صاحب الدعوه می رسد، صوفی و شاعر ایرانی بود که در ابتدا اشعار مدحی می سرود، سپس به شعر عرفانی و دینی روی آورد. این شاعر شیعی علیرغم شرایط دشوار سیاسی عصر و اختلاف موجود در میان فرق و با تمام مشکلاتی که برای شیعیان وجود داشت ، با سرودن اشعار دینی و مذهبی جایگاه کم نظیری در متون دینی - ادبی و اشعار آیینی دارد. جستار حاضر با بهرهگیری از روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع دینی و قرآنی و مآخذ معتبر در حوزه تاریخ تشیع ، مناقب و اوصاف حضرت علی (ع) را در دیوان شاعری از تبار سربداران مطالعه کرده است . حاصل پژوهش نشان می دهد که یکی از مهم ترین مضامین شعری در دیوان آذری اسفراینی ، ابراز عشق و ارادت به بزرگان دینی و دفاع از عقاید دینی و مذهبی و اثبات برحق بودن ولایت و امامت حضرت علی (ع) است . سجایای اخلاقی امام اول شیعیان و فداکاری های آن حضرت برای پایداری اسلام، از مضامین مورد توجه شاعر بوده است . اسفراینی در سراسر دیوان خود حضرت علی (ع) را سزاوارترین شخص برای ولایت و امامت اسلامی معرفی کرده و ایشان را وزیر پیامبر نامیده است . این شاعر با تاکید بر شجاعت بی سابقه حضرت علی (ع)، علم و دانش ، حلم و بردباری ، بخشش و کرامت ایشان و یار و همدم بودن برای پیامبر در تمام طول زندگی آن حضرت و ... بر حقانیت وصایت ، امامت و ولایت ایشان تاکید کرده و آن حضرت را امام، ولی خدا، شاه مردان و شیر خدا نامیده است .

Keywords:

سربداران , دیوان آذری اسفراینی , مناقب و اوصاف امام علی (ع) .