مکان یابی ومکان گزینی مراکزآموزشی (مطالعه موردی: منطقه ۶ شهراهواز)

پدیده شهری شدن جهان در سال های ابتدایی هزاره جدید حکایت ازتولید نوعی سیاره شهری دارد. ازآنجایی که این پدیده با قطبی شدن و تمرکزگرایی جمعیت همراه است توازن نظام های اسکان را برهم می زند و اصطلاحات کالبدی فیزیکی را در سیستم شهرهای متمرکز می طلبد. در این میان نیاز به آموزش در زمره کارکردهایی است که از اهمیت روزافزونی بویژه در کشورهای در حال توسعه برخوردار است و کارکرد صحیح با توجه به ماهیت آن مکان یابی بهینه و مناسب را ایجاب می کند. ماهیت و نوع روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با نوع کاربردی و جمع آوری داده ها و اطلاعات با استفاه از روش کتابخانه ای و روش پیمایشی صورت پذیرفته است. هدف اصلی این تحقیق نحوه توزیع و استقرار مراکز آموزشی در مقاطع ابتدایی ، راهنمایی و متوسطه در سطح منطقه ۶ شهر اهواز با به کارگیری تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS ) ۰ ) به منظور مکانیابی مناسب مدارس در سطح منطقه مورد مطالعه می باشد.دراین تحقیق ابتدا از طریق بررسی متون و منابع ، اقدام به تدوین چارچوب نظری ، مواد و روش های برنامه ریزی برای مکانیابی مراکز آموزشی شده است . سپس بااستفاده از نقشه طرح تفصیلی منطقه ۶ و آمار اطلاعات بدست آمده آر منطقه کار پردازش و تجزیه داده ها مطابق معیارها و استانداردهای برنامه ریزی شهری انجام گرفت . در نهایت با استفاده از نرم افزار توانمند Arc GIS نقشه های مربوط به توزیع مراکز آموزشی به صورت خروجی های مختلف تهیه شده است و پس از طی مراحل و ترکیب لایه ها و تحلیل وضع موجود ،مناسب ترین مکان برای احداث مدارس جدید انتخاب گردیده است . نتایج حاصله از ارزیابی موقعیت مکانی وضعیت موجود فضاهای آموزشی در مقاطع مورد مطالعه (ابتدایی ،راهنمایی ،دبیرستان ) نشان داد که این فضاها از توزیع فضایی موزونی درمنطقه برخوردار نبوده و تعداد زیادی از دانش آموزان محلات منطقه به شعاع دسترسی مطلوب در منطقه دسترسی ندارند. همچنین همجواری این فضاها مسئله دار بوده به طوری که حدود ۲۰ درصد مدارس ابتدایی ،بالای ۲۵ درصد مدارس راهنمایی و ۲۰ درصد مدارس متوسطه در حریم کاربری های ناسازگار با فضاهای آموزشی مانند کارگاه های صنعتی وآلوده کننده وبزرگراه ها و راه های عبوری اصلی ، قرار گرفته اند . بیشترین کمبود مدارس در مقطع متوسطه دیده می شود به طوری که با وجود جمعیت بالای دانش آموزان در مقطع متوسطه ، فاقد مکان آموزشی لازم بوده و همین امر تراکم دانش آموز را در مدارس محدوده مورد مطالعه افزایش داده است .همچنین در دو مقطع ابتدایی وراهنمایی، مدارس در فاصله مناسب نسبت به هم استقرار نیافته اند و مشاهده شد که بالای ۳۰ درصد مدارس این دو مقطع در همجواری ویادر فاصله بسیار نزدیکی نسبت به هم قرار دارند . این امر ضرورت مکانیابی بهینه و علمی واحدهای آموزشی جدید که بتواند پوششی لازم برای کلیه دانش آموزان منطقه داشته باشد را ایجاب می نماید .

Keywords:

مکان یابی , مراکز آموزشی , سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) , شهر اهواز