بررسی فقهی مصادیق معروف و منکر اقتصادی

زمینه: بی تردید احیاء و اجرای دو اصل مهم و مورد توصیه ی دین اسلام یعنی «امربه معروف» و «نهی از منکر» در همه ی عرصه ها و شئونات زندگی به ویژه عرصه های اقتصادی در این فرایند بسیار اثربخش و راهگشا می باشد. در نظام اقتصادی اسلام، انگیزه فعالیت های اقتصادی تحصیل رضای خداوند است و هدف؛ سلامتی اقتصادی فرد خانواده، اجتماع وامت در مسیر تحقق عدالت اجتماعی و قسط واقعی است.مواد و روش ها: در این مطالعه، کلیه مقالات چاپ شده تا تابستان ۱۴۰۱ به زبان فارسی بررسی مصادیق معروف و منکر اقتصادی در قرآن و روایات بررسی قرار گرفتند. این مقالات از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی، sid.ir، فصلنامه فقه اسلامی و نشریات سیویلیکا، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، با استفاده از کلیدواژه هایی نظیر معروف و منکر اقتصادی، خمس، زکات، ربا، غش در معامله. به دست آمده اند. همچنین از مجلات معتبر علمی از مقالات و وب سایت های فوق استخراج شده است.یافته ها: در نظام اقتصاد اسلامی، معروف های اقتصادی برای بالا بردن سطح رفاه نیازمندان، توازن اقتصادی و برقراری عدالت اجتماعی وضع شده اند. ازنظر فقه اسلام، جایگاه منابع مالی برای رشد و پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، جایگاهی است بسیار مهم و سرنوشت ساز؛ درست همان گونه که توسعه و آبادانی جایگاهی است بنیادی و اساسی؛ اما هریک از این دو منبع اقتصادی و عبادی در جامعه اسلامی جایگاه خویش را دارند و بر اساس مصلحت ها و منفعت هایی در مواردی واجب و در مواردی مستحب هستند. اگر این مقوله به درستی در جامعه نهادینه شود و مردم آثار و دستاوردهای آن را در جامعه به عینا رویت کنند آنگاه بدون تردید به سمت معروف های اقتصادی در فقه روی خواهند آورند.

Keywords:

معروف و منکر اقتصادی , خمس , زکات , ربا , غش در معامله