تاثیر قابلیت پیش بینی ضرر در مسئولیت ناشی از نقض تعهد قراردادی

جبران خسارت های ناشی از نقض تعهد قراردادی مستلزم تعیین محدوده خسارات قابل جبران است. قابل پیش بینی بودن خسارت، معیاری برای تعیین محدوده خسارات قابل جبران است. در حقوق ایران متاثر از منابع فقهی، دو موجب برای تعیین ضمان وجود دارد: موجب اول غصب و موجب دوم انتساب خسارت است. خسارت ناشی از عهدشکنی مجزا از موجب دوم نیست و جایگاه قابلیت پیش بینی ضرر باید مطابق با این چهارچوب تعیین شود و رابطه سببیت حقوقی که مستلزم تناسب بین خسارت و عهدشکنی است توجیه کننده اعمال قابلیت پیش بینی ضرر است. این نوع رویکرد مغایر با اصالت مسئولیت قراردادی است که با نقض تعهد، پیش بینی های زمان قرارداد را ملاکی برای تعیین محدوده خسارت می داند و پیش بینی های زمان نقض تعهد را در حالت استثنایی اعتبار می بخشد. اصالت مسئولیت قراردادی در حالی توجیه می شود که اصولا در نقض قرارداد، قراردادی وجود ندارد و از طرفی در حقوق ایران، مقرره ای وجود ندارد که ویژگی های خاصی برای اعمال قابلیت پیش بینی ضرر در حقوق قراردادی تعیین کند. در حقوق فرانسه و انگلیس اصالت مسئولیت قراردادی پیش بینی شده و در قانون مدنی فرانسه و رویه قضائی انگلیس به صراحت زمان پیش بینی ضرر به زمان انعقاد قرارداد منحصر شده است مگر اینکه عهدشکن سوءنیت یا عمدی در نقض تعهد داشته باشد.

Keywords:

قابلیت پیش بینی ضرر , نظریه تناسب , قابلیت انتساب , مسئولیت قراردادی , رابطه سببیت