شفافیت مالی و دسترسی به اطلاعات سلامت در ایران: تحلیل قوانین و اسناد مرتبط

زمینه و هدف: علی رغم وجود قوانین و آیین نامه ­های پرشمار در ارتباط با دسترسی به اطلاعات و شفافیت، در اجرای آنها مشکلات زیادی وجود دارد. هدف این مطالعه، بررسی و تحلیل چالش ­های فراروی قوانین و اسناد مربوط به شفافیت در حیطه نظام سلامت کشورمان می ­باشد. روش: اسناد، قوانین و مقررات مرتبط با موضوعات دسترسی به اطلاعات و شفافیت، افشاگری و محرمانگی اطلاعات از حوزه ­های مختلف گردآوری شد و با استفاده از رویکردREADمورد تحلیل قرار گرفت. پس از نامگذاری نظام مند اسناد و قوانین، اطلاعات آنها در جدولی وارد شد و سپس بخش­ های مختلف هر سند به­دقت مورد تحلیل و مقایسه باهم قرار گرفت. یافته ها: اسناد، قوانین و شیوه نامه های پرشماری برای موضوع دسترسی به اطلاعات و شفافیت وجود دارد، ولی فقدان ضمانت اجرایی هستند که باعث ناکارآمدی این قوانین شده است. برخی از این قوانین و مقررات در تعارض با یکدیگر هستند و نیز کاستی ­هایی دارند. غالبا بین تدوین لایحه، تصویب قانون و ابلاغ دستورالعمل­ های اجرایی فاصله زمانی زیاد وجود دارد. گاهی نیز ناآگاهی از شیوه­ نامه تشخیص و تفکیک اطلاعات مربوط به حریم خصوصی و اطلاعات شخصی، مشکلاتی را به ­وجود می­ آورد. نتیجه گیری: توجه به ضمانت اجرایی قوانین، ضرورتی بنیادین است تا بتوان از وضع قوانین کم اثر جلوگیری نمود. تدوین قوانین و آیین نامه ها از لحاظ شکلی و محتوایی باید به گونه ای باشد که امکان سوء برداشت و نقض آنها به حداقل برسد. تصویب لوایح و آیین نامه های اجرایی باید در زمان مقرر انجام شوند تا قوانین در زمان مناسب اجرایی شده و اثربخشی لازم را داشته باشند.

Keywords:

Access to information , Documents , Health , Legislation , Transparency , اسناد , دستیابی به اطلاعات , سلامت , شفافیت , قوانین