اثر کاربرد خارجی تنظیم کننده های رشد گیاهی بر عملکرد کمی و کیفی دانه و سرعت تبادلات گازی رقم های مختلف گندم نان

تنظیم­کننده­های رشد گیاهی از مهم­ترین عوامل تنظیم­کننده تولید محصولات زراعی می­باشند. بنابراین به منظور بررسی اثر تنظیم­کننده­های رشد گیاهی بر صفت­های فیزیولوژیک و عملکرد کمی و کیفی دانه گندم (Triticum aestivum L.)، این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول در ۱۰ سطح شامل ۱۰ رقم گندم نان (زارع، پارسی، سیوند، پیشتاز، بهار، آذر ۲، بزوستایا، گاسپارد، سیروان و مرودشت) و فاکتور دوم در چهار سطح شامل محلول­پاشی غلظت ۵۰ میکرومولار تنظیم­کننده­های رشد گیاهی سیتوکینین، اکسین، جیبرلیک اسید و عدم محلول­پاشی (شاهد) در زمان متورم­شدن غلاف سنبله و گلدهی بود. نتایج نشان دادند که اختلاف معنی­داری بین رقم­ها از نظر صفت­های زراعی و فیزیولوژیک وجود داشت. رقم­های سیوند و پارسی در این شرایط به­ترتیب با ۱۱۴۷ و ۱۰۹۷ گرم در هکتار دارای بیش­ترین و رقم آذر ۲ با ۶۳۶ گرم در هکتار دارای کم­ترین عملکرد دانه، عملکرد زیست­توده، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، سرعت فتوسنتز و محتوی کلروفیل a بودند. نتایج نشان دادند که کاربرد تنظیم­کننده­های رشد سبب افزایش معنی­دار عملکرد دانه، عملکرد زیست­توده، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، سرعت فتوسنتز جاری، محتوی پروتئین­های محلول برگ و درصد پروتئین دانه شد. در بین تنظیم کننده های رشد مورد بررسی، کاربرد غلظت ۵۰ میکرومولار سیتوکینین، بیشترین افزایش در سرعت فتوسنتزی گیاه (۴/۱۸ درصد) را موجب شد.

Keywords:

اکسین , پروتئین دانه , جیبرلین , سیتوکینین , فتوسنتز