مطالعه مقایسه ای تصویر زن از دیدگاه هندسی در دیوارنگاره های کاخها و خانه های اصفهان

یکی از نقوش پرکاربرد در دیوارنگاره کاخها و خانهها نقوش زنان است. این نقوش به صورت های گوناگونی تصویرسازی شده است. دیوارنگاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. دوره صفویه زمان توسعه و تحول نگاره در زمینه اشکال و مفاهیم به کار برده در آن است. از نمونههای آن میتوان به بناهایی در اصفهان در کاخها همچون عالی قاپو و چهلستون اشاره کرد. در خانههای ارامنه اصفهان نقاشیهای دیواری وجود دارند که در آن ها نقوش زن بسیار دیده میشوند. هدف این مقاله شناخت و مطالعه دقیق دیوارنگارههای دارای نقوش زنان در بناهای تاریخی است. پژوهش گران دیگر در این گستره به جنبههای مختلفی همچون فناوری ساخت، نحوه اجرای این نقاشیها و مطالعه مفهومی نقوش زن در دیوارنگارهها پرداختهاند و هریک به شکلی مجزا این موارد را تحلیل و بررسی کردهاند. این مقاله با شیوه مطالعه مقایسهای به تحلیل ویژگیهای مشترک و متفاوت دیوارنگارهها پرداخته و با نگاه ویژه به ویژگیهای هندسی، نگارههای کاخ ها را با خانهها مقایسه کرده است. با بررسیهای انجام شده آشکار شد زنان نیمی از تابلوهای چهره نگاره را پر کردهاند و اشکال مشخصی همچون مربع و مستطیل پرکاربردترین قابهای استفاده شده اند. این قابها از شکل معماری تاثیر پذیرفتهاند و چینش آن ها در خانهها در فضای دید میهمان و در کاخها در کلیه فضاهای مجوف است. این مقاله برای نخستین بار به ساختار مقایسهای تصویر زن از دیدگاه هندسی و شباهتها و تفاوتهای این نقوش در کاخها و خانههای اصفهان میپردازد و سعی بر آن دارد با مطالعات کتابخانهای و برداشتهای میدانی و با کمک مدلسازی ترسیمی، به تحلیل مقایسهای دادهها بپردازد.

Keywords:

خانههای ارامنه اصفهان , نقاشی دیواری کاخهای اصفهان , نقوش زن در نگاره های ایرانی , هندسه نقوش