کاربرد قضایای شخصی در برهان و علوم برهانی

برای مبادی برهان شرایط متعددی ذکر شده است که کلی بودن یکی از آنهاست. از سوی دیگر، دست کم برخی از مبادی به جهت شخصی بودن، فاقد این شرط هستند. بنابراین گویا منطق دانان دچار نوعی تناقض شده اند. سوال این است که آیا این تناقض قابل رفع است؟ در صورت امکان، چگونه ممکن است؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا تعریف قضایای شخصی و هر یک از مصادیق آنها ارائه شده و در نهایت این راه حل به نظر می آید که باید بین مبادی و مقدمات برهان فرق گذاشت. مبادی به معنای پایه ها و اعم از مقدمات است. بنابراین هم شامل مقدمات برهان می شوند و هم قضایایی که استدلال ها در نهایت به آنها منتهی می شوند. تعبیرهای مختلف منطق دانان از مبادی، شاهد بر این مدعاست که مبادی به معنای قضایایی هستند که استدلال ها به آنها منتهی می شوند، نه لزوما قضایایی که در مقدمات برهان به کار گرفته می شوند. شاهد دیگر این است که گاهی امتناع دور، تسلسل و قضیه امتناع اجتماع نقیضین نیز در کنار بدیهیات از مبادی برهان شمرده شده اند.

Keywords:

قضایای شخصی , وجدانیات , حسیات , متواترات , برهان , علوم برهانی