بررسی هویت اسلامی و ایرانی در آثار چهار شاعر معاصر و مشروطه (موسوی گرمارودی، احمد عزیزی، نسیم شمال و ایرج میرزا)

یکی از مباحثی که در پژوهش های ادبی به صورت گسترده مورد نظر محققین قرار داشته، طرح پژوهش های مقایسه ای، به منظور تبیین مضامین مشترک ومتضاد آرا ونظرات ادبا وشعرای معاصر و کلاسیک بوده است. هویت هر ملتی را بدون شک باید در میان ریشه های اجتماعی و فرهنگی و تاریخی مردم جستجو کرد، واین کار با جستجو در آثار ادبی امکان پذیر بوده. در این راستا با بررسی اشعار چهار شاعر (نسیم شمال و ایرج میرزا وموسوی گرمارودی و احمد عزیزی) مایه های از هویت ملی و مذهبی در اشعار ایشان دیده شد. در دوران مشروطه، مردم آن دوره در هجوم بیگانگان، تحلیل رفتن وطن خود را از نظر جغرافیایی والبته فرهنگی وهویتی مشاهده کرده بودند و این موضوع باعث شد که آنها هویت خود را در خطر اضمحلال دیدند ودر نتیجه در صدد دفاع بر آمده و به هویت یابی خویش پرداختند. این پژوهش به دنبال بررسی و مقایسه ی هویت ملی ومذهبی در اشعار چهار شاعر (نسیم شمال و ایرج میرزا و موسوی گرمارودی و احمد عزیزی) در دوره مهم تاریخی ایران (دوره مشروطه و انقلاب اسلامی) بوده است. با بررسی آثار این شاعران مشاهده شد که در برخی آثار مصداق هویت ملی ودربرخی دیگر هویت دینی وبرخی هم هویت دینی وملی برجسته است. در آثار این شاعران، هویت ملی وهویت اسلامی بازتاب بسیاری داشت واین موضوع می تواند بیانگر این نکته باشد که هردو مصداق ملی واسلامی تشکیل دهنده ی هویت ملت ایران هستند ولیکن بسته به شرایط سیاسی و اجتماعی در ادوار مختلف پررنگ تر یا کم رنگ تر بوده است. شاعران متاخرتر (موسوی گرمارودی و احمد عزیزی) شیوه وشگردی مذهبی تر نسبت به شاعران عصر مشروطه داشته اند. اگرچه در هردوره با توجه به شرایط اجتماعی وسیاسی حاکم بر دو دوره دو هویت ملی ودینی نمود داشته، لیکن در دوره مشروطه با توجه به معضل استعمار و بی لیاقتی شاهان، هویت رنگ ملی به خود گرفته و نمود تاریخی و آیینی دارد. و در دوره معاصر برجستگی گرایش های مذهبی محسوس تر و هویت اسلامی اهمیت بیشتری داشته است. در بین چهار شاعر مورد بررسی (احمد عزیزی و موسوی گرمارودی و سید اشرف الدین گیلانی و ایرج میرزا) تنها ایرج میرزا نسبت به بقیه شاعران به عقاید ملی گرایانه، گرایش بیشتری داشته است. روش انجام این پژوهش توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و استفاده از ابزار فیش برداری بوده است.

Keywords:

هویت ملی , هویت اسلامی , عصر مشروطه , عصر معاصر , شعر , شاعران