بررسی اثر استفاده از دیاتومیت بر ظرفیت جذب و نگهداری آب در خاک

بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده منابع آب در کشور است. برای افزایش بازده آبیاری و استفاده بهینه از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از مواد سوپرجاذب با قابلیت جذب آب بسیار بالا مدنظر است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثیر دیاتومیت بر ظرفیت جذب و نگهداری آب در خاک انجام شد. بدین منظور، ابتدا نمونه خاک شنی از روستای بیدخت بیرجند تهیه شد. مقادیر مختلفی (۰، ۱۰، ۲۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ گرم) از دیاتومیت خرد با اندازه ذرات متفاوت (۰ تا ۲، ۳۶/۲ تا ۷۵/۴، ۷۵/۴ تا ۵/۱۲ و ۵/۱۲ تا ۱۹ میلی متر) به گلدان های یک کیلوگرمی از خاک افزوده شد. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تعداد تیمارهای مورد بررسی ۲۴ و در ۳ تکرار است. پس از گذشت ۴ ماه، تاثیر افزودن دیاتومیت خام و کلسینه بر ظرفیت جذب آب خاک و ظرفیت نگهداری آب اندازه گیری شد. بر اساس نتایج تحقیق، مشخص شد که استفاده از دیاتومیت کلسینه، در حدود ۲۰ درصد بیشتر از دیاتومیت خام ظرفیت جذب آب خاک را افزایش می دهد. همچنین مشخص شد که با افزودن ذرات دیاتومیت درشت تر از ۷۵/۴ میلی متر، ظرفیت جذب آب خاک به نحو محسوسی افزایش می یابد. در رابطه با ظرفیت نگهداری آب نیز، نتایج نشان داد که تقریبا به ازای افزودن هر ۱۰ گرم/کیلوگرم دیاتومیت به خاک مورد بررسی، ۶/۰ درصد به میزان رطوبت ۴۸ ساعته خاک اضافه می گردد. استفاده از دیاتومیت کلسینه تاثیری بر ظرفیت نگهداشت آب نشان نداد ولی استفاده از ذرات درشت تر دیاتومیت خام سبب افزایش ظرفیت نگهدشت آب در خاک شد. در مجموع نتایج تحقیق حاضر نشان داد که برای افزایش ظرفیت جذب و نگهداشت آب خاک های کشاورزی استفاده از ذرات دیاتومیت خام با اندازه ۱۹-۷۵/۴ میلی متر بیش ترین تاثیر را دارد.

Keywords:

دیاتومیت , رطوبت اشباع , ظرفیت جذب آب , ظرفیت نگهداری آب